Trang chủ
Giới thiệu
Tổ chức
Ba công khai
Hoạt động
Tuyển sinh
Đào tạo
Biểu diễn
Nghiên cứu
Hợp tác quốc tế
Liên hệ

Kỷ niệm 65 năm thành lập Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Giảng viên
Sinh viên
Quản lý Đào tạo
Thư điện tử
e-VNAM
Học bạ điện tử
Tin ảnh

Lượt truy cập: 12104997
Tin tức hoạt động Thứ sáu, 29/03/2024
Tác giả: Ngô Phương Đông
Đề tài: Đào tạo âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.
Chuyên ngành: Lý luận âm nhạc
Mã số: 62.21.01.01
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Phúc Linh
Năm: 2011.

. Mở đầu
. Chương 1
. Chương 2
. Chương 3
. Kết luận

Những điểm mới của Luận án:


- Sưu tầm, phân tích để chọn lựa được một danh mục các tác phẩm âm nhạc tiêu biểu thế kỷ 20, của một số tác giả nổi tiếng trên thế giới sáng tác cho kèn Hautbois.
- Nghiên cứu tổng quan về những tác phẩm âm nhạc thế kỷ 20 nói chung và những sáng tác cho kèn Hautbois nói riêng.
- Đưa ra những tiêu chí khoa học về phương pháp tiếp cận âm nhạc thế kỷ 20 thông qua những tình huống mới xuất hiện trong các tác phẩm âm nhạc thế kỷ 20 sáng tác cho kèn Hautbois.
- Đưa ra những định hướng, các giải pháp sư phạm trong công tác giảng dạy âm nhạc thế kỷ 20, các bước tiến hành giúp giảng viên, sinh viên tiếp cận, học tập và giảng dạy một cách phù hợp với hoàn cảnh ở Việt Nam. Chính đây là ý nghĩa khoa học của luận án, có giá trị thực tiễn và ứng dụng cho lĩnh vực đào tạo và biểu diễn âm nhạc thế kỷ 20 hiện nay.
- Đề xuất về phương pháp tiếp cận để đưa các tác phẩm âm nhạc thế kỷ 20 vào giảng dạy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam theo quá trình:
+ Quá trình từ đào tạo của người thầy
+ Quá trình người thầy hướng dẫn cho sinh viên
+ Quá trình sinh viên tự nghiên cứu và sáng tạo.
- Bổ xung cho giáo trình giảng dạy đại học, giáo trình hòa tấu, các mẫu thi tốt nghiệp cùng với những trích đoạn độc tấu quan trọng trong các tác phẩm giao hưởng.
- Sử dụng các tuyển tập sách Etudes và tuyển tập các trích đoạn khó trong các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX trong đó có những tác phẩm âm nhạc thường thấy ở các cuộc thi kèn Hautbois trên thế giới.


Tóm tắt luận án:


Mở đầu 

• Lý do chọn đề tài :

 Âm nhạc thế kỷ XX được hình thành với những khuynh hướng, phong cách khác nhau đã có ảnh hưởng lớn tới nghệ thuật diễn tấu của các nhạc cụ phương Tây trong đó có kèn Hautbois. Trên thực tế, nghệ thuật biểu diễn kèn - gõ nói chung và kèn Hautbois nói riêng đã có những bước phát triển đột phá nhờ xu hướng sáng tác nói trên. Những nghiên cứu của các nhà sư phạm về âm nhạc thế kỷ XX đã được tiến hành trong nhiều thập kỷ qua. Những nghiên cứu này được thực hiện với mục đích nhằm bổ xung thêm những kỹ thuật mới cho nghệ thuật diễn tấu kèn Hautbois và cho việc giảng dạy kèn Hautbois trên phạm vi toàn thế giới.

• Lịch sử nghiên cứu của đề tài :

Trong những năm gần đây đã xuất hiện những nghiên cứu đi sâu vào các tác giả và tác phẩm thế kỷ XX. Tại Việt Nam, trong những nghiên cứu nói trên phải kể đến :

1) Phạm Phương Hoa : Luận án Tiến sĩ Nghệ thuật Âm nhạc : “ Những thủ pháp sáng tác trong một số trường phái âm nhạc thế kỷ XX  ”.

2) Vũ Đình Thạch: Luận án Tiến sĩ Nghệ thuật Âm nhạc:  “Âm nhạc thế kỷ XX và vai trò của nó trong việc đào tạo kèn Clarinette tại Nhạc viện Hà Nội  ”...

Trên cơ sở nghiên cứu về việc đưa những tác phẩm thế kỷ XX vào trong giáo trình giảng dạy kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, với sự đóng góp của các Giáo sư, chúng tôi chọn tên đề tài nghiên cứu là “Đào tạo âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam ”.

• Mục đích nghiên cứu :

Mục đích của luận án nhằm nghiên cứu sự hình thành  của hệ thống những tác giả và tác phẩm Hautbois thế kỷ XX. Bên cạnh đó, đề tài còn đề cập tới những ngôn ngữ và thủ pháp sáng tác của các nhạc sĩ trong các tác phẩm kèn Hautbois thế kỷ XX. Từ đó, tác giả của công trình cố gắng tìm ra những đặc trưng trong nghệ thuật biểu diễn những tác phẩm thế kỷ XX được các nhạc sĩ thế giới và Việt Nam viết cho kèn Hautbois. Người giảng viên kèn Hautbois phải tìm cách tiếp cận với những ngôn ngữ, thủ pháp và kỹ thuật mới, phải tích cực truyền bá chúng trong đời sống âm nhạc thế kỷ XX và đúc rút những kinh nghiệm để truyền dạy cho sinh viên kèn Hautbois. Làm được việc này, chuyên ngành kèn Hautbois mới có điều kiện để tiếp cận và hội nhập được với nền âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn của thế giới trong thế kỷ XXI.

• Phương pháp nghiên cứu :

Trên nền tảng của chủ nghĩa duy vật lịch sử và duy vật biện chứng, trên cơ sở nghiên cứu về Đường lối văn hóa – văn nghệ của Đảng, luận án được nghiên cứu với phương pháp sưu tầm tư liệu, phân tích tác phẩm và những thủ pháp sáng tác của các nhạc sĩ thế kỷ XX. Luận án còn sử dụng phương pháp nghiên cứu ứng dụng nhằm đưa các tác phẩm theo trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp nhằm dần đưa vào giáo trình giảng dạy kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

• Những đóng góp của đề tài :

Luận án nhằm mục đích mở ra những nghiên cứu về những đặc điểm mới của âm nhạc thế kỷ XX. Những đóng góp của luận án là tạo cơ sở nền tảng cho sự phát triển nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois cho việc diễn tấu những tác giả, tác phẩm thế kỷ XX, tạo cơ sở nền tảng cho sự phát triển nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois. Luận án này còn là một đóng góp về mặt lý luận cho công tác sư phạm kèn Hautbois tại các Học viện, Nhạc viện và trường Văn hóa Nghệ thuật trên phạm vi toàn quốc. Nghiên cứu các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois này còn là một sự chuẩn bị cho việc đào tạo những thí sinh đi dự các kỳ thi âm nhạc quốc tế sau này, bởi trong chương trình thi concours thế giới có một tỷ lệ tác phẩm thế kỷ XX rất cao.

• Bố cục của luận án : Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận án chia thành ba chương :

Chương một : Những đặc điểm trong các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois.

Chương hai : Âm nhạc thế kỷ XX – phương pháp tiếp cận trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois.Chương ba : Một số vấn đề về việc giảng dạy tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

Chương một: Những đặc điểm trong các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois

1.1. Âm nhạc thế kỷ XX và sự hình thành những tác giả và tác phẩm cho Hautbois

Nhiều tác giả nổi tiếng đã nâng cao vị thế của bộ kèn gỗ, kèn đồng và bộ gõ trong diễn tấu dàn nhạc giao hưởng, trong đó có kèn dăm kép (họ hàng kèn Hautbois và Basson). Những đoạn độc tấu cho các loại kèn nói chung và kèn Hautbois nói riêng trong dàn nhạc giao hưởng và thính phòng ngày càng giữ những vị thế quan trọng.

1.1.1. Những tác giả thế giới viết cho kèn Hautbois trong thế kỷ XX

a) Những tác giả Đức tiêu biểu ; b) Những tác giả Pháp tiêu biểu ; c) Những tác giả thế kỷ XX từ các quốc gia khác ;  d) Những tác giả Việt Nam thế kỷ XX

1.1.2. Một số vấn đề về ngôn ngữ và bút pháp của các tác giả thế kỷ XX  trong các tác phẩm viết cho kèn Hautbois

Tác phẩm Sequenza VII per oboe solo của Luciano Berio là tác phẩm bắt buộc và thường được xếp ở vòng II trong các cuộc thi âm nhạc quốc tế cho kèn Hautbois.  Chúng ta xem thí dụ sau của Stockhausen:

Christel Stockhausen Tierkreis ( 12 Melodien der Sternzeichen) :

-           Khi chơi nhắc lại sẽ có thay đổi về sắc thái (Dynamik)

-           Thay đổi về Artikulation (staccato, legato, portato…)

-           Thay đổi quãng(chơi ở 1 quãng8, cao hay thấp hơn)

-           Lần đầu 1 nhạc cụ chơi giai điệu, nhắc lại sẽ có phần đệm piano

-           Chơi giai điệu có biến tấu

-           Chơi giai điệu đó ở 1 quãngkhác.

Những đặc điểm mới về thang âm, điệu thức trong các tác phẩm kèn Hautbois thế kỷ XX

a) Điệu thức ngũ cung kết hợp với Trưởng thứ:

b) Hệ thang toàn cung kết hợp với ngũ cung (Debussy, Ravel...):

c) Hệ thang 12 âm (Dodecaphonia):

Những đặc điểm mới về quãngvà giai điệu ( Các quãnggần, kết hợp quãnggần và quãngnhảy xa, âm trì tục, các kỹ thuật Glissando, Trille, Tremolo qu•ng...)

(Ký hiệu trên được hiểu như một dạng Trille quãngrộng hoặc chỉ chơi hợp âm)

Những ký hiệu chơi quãng âm thanh và hợp âm còn được ghi dưới dạng sau:

Bên cạnh kỹ thuật chơi quãngvà hợp âm, người nghệ sĩ kèn Hautbois khi chơi các tác phẩm thế kỷ XX còn phải thực hiện được các kỹ thuật rung lưỡi ( Flatterzunge - tiếng Đức) hoặc chơi các nốt non - già khác nhau trên một cao độ cho sẵn.

Vibrato (rung tiếng):

Trong âm nhạc thế kỷ XX, kỹ thuật rung tiếng (Vibrato) đã được chú trọng nhiều tới cường độ của âm thanh và màu sắc âm thanh. Có loại rung tiếng (Vibrato) có sóng bình thường, bên cạnh đó cũng xuất hiện những dạng có sóng hẹp và sóng rộng.

Những đặc điểm về tiết tấu

a) Các dạng tiết tấu lẻ:  Trong các tác phẩm thế kỷ XX có một đặc trưng nổi bật là sự xuất hiện rất nhiều các dạng tiết tấu lẻ.  kết hợp chẵn - lẻ, đa tiết tấu...) 

Tác phẩm: After syrinx I for oboe and piano của Richard Rodney Bennett (1982)

b) Các dạng đa tiết tấu,  tiết tấu kết hợp chẵn – lẻ:

Chúng ta có thể tham khảo tác phẩm “Tierkreis” (12 con giáp) của Stockhausen:

Những đặc điểm về cơường độ và âm sắc

Trong những đặc điểm về cơường độ và âm sắc trong các tác phẩm viết cho kèn Hautbois thế kỷ XX chúng ta thấy xuất hiện sự đối nghịch trong cường độ âm thanh, sự so sánh cường độ âm thanh...

a) Chỉ số về thời gian diễn tấu :  (xem tác phẩm Sequenza VII per Oboe solo của nhạc sĩ Luciano Berio) :

Chỉ số về thời gian trong mỗi ô nhịp: có nghĩa là chơi nhịp này trong vòng 2 giây.

b) Ký hiệu chỉ những âm và nhóm âm trì tục:Những “Ký hiệu chỉ những âm và nhóm âm trì tục”  thường rất hay được các nhạc sĩ thế kỷ XX sử dụng:

c) Ký hiệu chỉ sự vi chỉnh cao độ của âm thanh:

Trong những tác phẩm thế kỷ XX, nhiều tác giả còn sử dụng những ký hiệu chi tiết hơn (chỉ những quãngnhỏ hơn) so với 12 âm bình quân. Ngậm dăm càng sâu và chặt hơn thì âm thanh càng cao hơn, ngược lại, nếu ngậm nông và lỏng hơn sẽ tạo ra âm thanh thấp hơn so với âm tự nhiên.

1.1.3. Những thay đổi về hình thức âm nhạc

Những thay đổi về ngôn ngữ cũng như thủ pháp sáng tác của các nhạc sĩ thế kỷ XX đã tạo nên những thay đổi về cấu trúc hình thức trong các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois. Chúng ta có thể tham khảo một loạt những tiêu đề cho các tác phẩm viết cho kèn Hautbois như sau:

           "Tierkreis” ( 12 Melodien der Sternzeichen ) của Christel Stockhausen

           "Drei Initialen” của tác giả Helge Jung

Các tiêu đề còn mang tính chất như một mảng độc thoại:

           Monologo piccolo của tác giả Friedrich Schenker

Trong những tác phẩm thế kỷ XX của các tác giả Pháp, chúng ta thường thấy những dạng tiêu đề sau:

           E.Bozza: Fantasie-Pastorale  fuer Oboe und Piano

           Pierre Sancan: Sonatine pour Hautbois et piano

Như vậy, về mặt cấu trúc hình thức, các nhạc sĩ thế kỷ XX thường yêu thích những hình thức nhỏ và có tính chất phóng tác, tự do hơn so với những hình thức lớn truyền thống cổ điển, l•ng mạn.

1.2. ảnh hưởng của âm nhạc thế kỷ XX đối với nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois

 Những biến đổi trong quan niệm sáng tác dẫn tới việc mở rộng, phát triển, đôi lúc đi ngược hẳn với luật lệ, nguyên tắc sáng tác của những thế kỷ trước. Những thay đổi về ngôn ngữ cũng như thủ pháp sáng tác đã ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành những kỹ năng biểu diễn mới nhằm phục vụ cho việc thể hiện những tác phẩm thế kỷ XX. Vị thế của kèn Hautbois trong độc tấu, hòa tấu thính phòng cũng như trong dàn nhạc giao hưởng đã được nâng cao rõ rệt từ thế kỷ XIX và càng trở nên quan trọng trong thế kỷ XX. Nhờ sự phong phú và đa dạng của các khuynh hướng âm nhạc, các trường phái âm nhạc thế kỷ XX mà những kỹ năng diễn tấu kèn Hautbois được nâng lên rõ rệt trong các tác phẩm độc tấu, hòa tấu và nhất là trong các tác phẩm giao hưởng.

1.2.1. Những đặc điểm mới của âm nhạc thế kỷ XX trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois

a) Phát hiện những đặc điểm mới là tạo cơ sở nền tảng cho nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois.

b)  Mối quan hệ tương tác giữa kế thừa truyền thống cổ điển - l•ng mạn và kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois thế kỷ XX

1.2.2. Những đặc điểm mới tác động tới sự hình thành kỹ thuật diễn tấu trên kèn Hautbois.

Tại các quốc gia có nền âm nhạc phát triển, tỷ lệ bài thế kỷ XX chơi trong giáo trình giảng dạy kèn Hautbois tại các nhạc viện lên tới 40% - 60. Sự hình thành những ngôn ngữ và thủ pháp sáng tác mới của các nhạc sĩ thế kỷ XX đã có ảnh hưởng trực tiếp tới cách ghi nhạc, phương pháp diễn tấu các nhạc cụ phương Tây trong đó có kèn Hautbois. Sự ảnh hưởng to lớn này được coi như có tác động giúp cho sự hình thành các kỹ năng biểu diễn kèn Hautbois mới trên toàn thế giới.

1.3. Một số vấn đề về phương pháp diễn tấu

Đối với các nghệ sĩ kèn Hautbois, để có thể chơi tốt các tác phẩm thế kỷ XX, việc trước hết là phải có một vốn hiểu biết về thời đại, về tác giả và tác phẩm. Để thể hiện được những tác phẩm đương đại, họ cần chuyển hóa được nội dung âm nhạc qua các kỹ thuật biểu diễn đặc trưng mà các thời kỳ âm nhạc trước đây chưa xuất hiện. Sự sáng tạo mới trong những kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois thực sự là một trong những đóng góp cho nghệ thuật biểu diễn trên phạm vi toàn thế giới.

1.3.1. Những nền tảng cơ bản tác động tới sự hình thành kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois thế kỷ XX

Chúng tôi cho rằng sự kế thừa trong quá trình phát triển của nghệ thuật âm nhạc bao gồm không chỉ trong lĩnh vực sáng tác âm nhạc mà nó còn ảnh hưởng rõ rệt trong lĩnh vực biểu diễn âm nhạc trong đó có nghệ thuật biểu diễn các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois. Những nền tảng kỹ thuật mang tính cơ bản của thời kỳ tiền cổ điển, cổ điển và l•ng mạn vẫn là gốc cho việc tìm đến những kỹ thuật mới trong âm nhạc thế kỷ XX.

1.3.2. Những đặc điểm mới trong phơương pháp diễn tấu

Cùng với cách ghi mới, nhạc sĩ sáng tác yêu cầu người nghệ sĩ biểu diễn kèn Hautbois có những cách thể hiện mới. Thường ở những trang đầu của một tác phẩm thế kỷ XX hay xuất hiện những mảng chú giải cách chơi của các nhạc sĩ sáng tác.

a) Những đặc điểm mới về hơi trong phương pháp diễn tấu:

Kỹ thuật về hơi có một ý nghĩa nền tảng trong nghệ thuật chơi kèn nói chung và trong kèn Hautbois nói riêng. Trong cách lấy hơi chúng ta thấy có nhiều phương pháp khác nhau như: lấy hơi ngực, lấy hơi ngực kết hợp nhẹ với cơ hoành cách, lấy hơi bụng - cơ hoành… Lấy hơi cùng với sử mở rộng của eo lưng và hai bên lườn.Kỹ thuật hơi còn bao hàm cả về lấy hơi, giữ hơi và nhả hơi. Những sự kết hợp giữa các phương pháp lấy hơi, giữ hơi và nhả hơi sẽ tạo nên nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois ở trình độ cao.

Kỹ thuật truyền hơi: Trong âm nhạc thế kỷ XX, chúng ta có thể tham khảo cách truyền hơi trong bản Concerto của R. Strauss.

b) Những đặc điểm về kỹ thuật bấm ngón:

Khi diễn tấu những tác phẩm thế kỷ XX thường hay phát sinh ra  những vấn đề về hệ thống ngón bấm.  Đối với kèn Hautbois các thế bấm khác nhau tạo nên những màu sắc âm thanh khác nhau, điều này phục vụ rất đắc lực cho việc chọn màu sắc âm thanh của các nghệ sĩ khi dựng bài mới.

c) Những đặc điểm mới về kỹ thuật sử dụng lưỡi:

Khi chơi một tác phẩm thế kỷ XX với tốc độ cao thì sự kết hợp nhuần nhuyễn của ngón và lưỡi. Kỹ thuật  “rung lưỡi” và “rung cuống họng” cũng xuất hiện.

d) Một số phương pháp tạo âm sắc mới:

Trong kỹ thuật chơi các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois còn yêu cầu phải chơi “láy rền” (Trilla) một âm và hai âm. Chơi kèn Hautbois cùng lúc hai chiếc dăm kèn, dùng các loại vật liệu như giấy, vải.. chặn âm vang của loa. Kỹ thuật này tạo ra âm thanh khác với âm thanh bình thường, tiếng nhỏ hơn, rè hơn tạo nên một màu sắc đặc biệt (không giống với hiện tượng chơi Sourdino) của kèn đồng.

1.3.3. Một vài nét về các tác phẩm Việt Nam viết cho kèn Hautbois

Những tác giả Việt Nam sáng tác cho kèn Hautbois của giai đoạn đầu như Hoàng Vân, Hoàng Dương, Ngọc Linh… đã để lại cho chúng ta nhiều tác phẩm nổi tiếng và được sử dụng như những tác phẩm kinh điển trong giáo trình giảng dạy kèn Hautbois tại HVÂNQGVN.Sau đây là một trích dẫn về chủ đề của tác phẩm Chủ đề và biến tấu cho kèn Hautbois và Piano của nhạc sĩ Hoàng Dương :

Tác phẩm Tiếng khèn phiên chợ  của nhạc sĩ Hoàng Vân cũng là một tác phẩm phát triển dân ca Mông. Nhạc sĩ đã biến tấu  trên âm hưởng của cây khèn nhằm diễn đạt một phiên chợ vùng cao …  Bên cạnh những nhạc sĩ nói trên, chúng ta còn phải kể tới các nhạc sĩ sáng tác theo phong cách âm nhạc đương đại như : Tôn Thất Tiết, Đỗ Hồng Quân, Nguyến Phúc Linh…

Trong chương II. tác phẩm Petit Suite cho Hautbois và Piano của nhạc sĩ Phúc Linh mới sáng tác gần đây (2010) chúng ta thấy xuất hiện những chùm hợp âm trên kèn Hautbois (Double harmonic). 

Tiểu kết chương một

Việc nghiên cứu các tác giả và tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois là điều cần thiết nhằm phục vụ cho việc phát triển kỹ thuật diễn tấu và khả năng biểu hiện của kèn Hautbois. Những thủ pháp sáng tác mới của các nhà soạn nhạc thế giới đã tạo nên những vấn đề mà người nghệ sĩ kèn Hautbois cần phải nghiên cứu và đưa vào sử dụng trong các phòng hòa nhạc. Nhiều kỹ năng và sự thể hiện mới được hình thành và phát triển trong suốt thế kỷ XX đã nâng kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois lên một tầm cao mới. Là một nghệ sĩ biểu diễn kèn Hautbois đồng thời là một giảng viên lâu năm, chúng tôi cho rằng việc nghiên cứu những vấn đề mới nói trên là hết sức quan trọng trong nghề nghiệp của bản thân.

Trong chương trình giảng dạy kèn Hautbois của những nhạc viện nổi tiếng thế giới, tỷ lệ bài thế kỷ XX chiếm tới 40 đến 60%. Vì vậy việc nghiên cứu mang tính khoa học cao những tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois là nhằm bổ xung và xây dựng một giáo trình kèn Hautbois có tầm khu vực và từng bước hội nhập được với trình độ quốc tế. Nhìn về tương lai gần, chúng ta sẽ cử các sinh viên kèn Hautbois xuất sắc đi tham dự các Concours quốc gia và quốc tế. Việc chuẩn bị cho các em một kiến thức cũng như những kỹ năng diễn tấu các tác phẩm thế kỷ XX là điều cần thiết.


Chương hai : Âm nhạc thế kỷ XX – phương pháp tiếp cận trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois

2.1.Tổng quan về những đặc điểm mới của tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois

Chúng ta đang bước sang thập kỷ thứ hai của thế kỷ XXI. Các nghệ sĩ kèn Hautbois cố gắng tìm ra những đặc trưng của âm nhạc thế kỷ XX nhằm mục đích bổ xung cho chương trình biểu diễn độc tấu, hòa tấu và dàn nhạc của bản thân. Các nhà sư phạm cũng tìm ra cho mình một phương pháp tiếp cận mới nhằm thể hiện được chính xác tư duy của các tác giả và hình tượng của các tác phẩm mới nhằm mục đích truyền thụ lại cho thế hệ trẻ những tinh hoa âm nhạc thế kỷ XX của nhân loại.

2.1.1.   Phát hiện những đặc điểm mới của tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX là tạo cơ sở nền tảng cho nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois thế kỷ XXI

Trong nhiều tính chất khác nhau của âm nhạc thế kỷ XX, chúng tôi xin được phép đi sâu vào một số vấn đề, đó là về “tính độc lập”, “tính không xác định”, “tính so sánh đối lập” trong những đặc điểm nổi bật của kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois.

a)         “Tính độc lập”: “Tính độc lập” của các bậc âm được thể hiện rõ nét ở các điệu thức ngũ cung, toàn cung và 12 âm. Như vậy, trong những đặc điểm của âm nhạc thế kỷ XX, người nghệ sĩ kèn Hautbois cần phải làm quen với “Tính độc lập” của các bậc âm trong các thang âm nói trên. Việc đánh giá âm chuẩn ở đây mang đậm tính thẩm mỹ hơn là độ chuẩn âm thanh mang tính kỹ thuật đơn thuần.

b) “Tính không xác định”:

“Tính không xác định” được thể hiện những trường hợp sau: - Khi tác phẩm được viết theo thủ pháp sáng tác “Đa điệu tính” hoặc “Vô điệu tính”.- Khi tác phẩm không cấu trúc theo các hình thức âm nhạc truyền thống (ba đoạn đơn, ba đoạn phức...) mà theo hình thức tự do hoặc theo dạng tiểu phẩm (pieces) có biến tấu)...- Âm nhạc được phát triển từ những Motive độc lập, không có cấu trúc chủ đề rõ ràng...- Âm nhạc được “sắp xếp” theo dạng “Âm nhạc sơ đồ” hoặc “Âm nhạc ngẫu nhiên...”- Âm nhạc được cấu trúc với nhiều âm trì tục hoặc nhóm âm trì tục và được diễn tấu tính theo giây hoặc phút...

c) “Tính so sánh đối lập”:

“Tính so sánh đối lập” tạo nên “tính đột biến” trong kỹ thuật diễn tấu và trong nghệ thuật thể hiện cảm xúc âm nhạc trong quá trình biểu diễn các tác phẩm thế kỷ XX trên kèn Hautbois. ảnh hưởng của tính đột biến trong tiến hành giai điệu, trong sự thay đổi về luật nhịp cũng như trong cường độ và màu sắc âm thanh trong các tác phẩm thế kỷ XX đã tạo ra một sự phong phú, đa dạng trong kỹ thuật cũng như trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois.

2.1.2. Những đặc điểm tác động tới sự hình thành kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois trong thế kỷ XX.

a) “Tính độc lập và tính không xác định và ảnh hưởng của nó tới phương pháp tạo âm trên kèn Hautbois”

b) “ảnh hưởng của tính đột biến trong tiến hành giai điệu”

c) “Tính so sánh đối lập về cường độ âm thanh và ảnh hưởng của nó tới những kỹ thuật cơ bản về hơi”

d) “Tính so sánh đối lập về màu sắc âm thanh và những kỹ thuật diễn tấu mới”

2.1.3. Mối quan hệ tương tác giữa kế thừa truyền thống cổ điển - l•ng mạn và kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois thế kỷ XX

a) “Sự phát triển kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois trên cơ sở kế thừa truyền thống”

b) “Những ảnh hưởng của truyền thống cổ điển và l•ng mạn”.

c) “Phát hiện những đặc điểm mới theo phương pháp so sánh”.

2.2.      Phương pháp tiếp cận qua một số thành tố âm nhạc thế kỷ XX tại Việt Nam

Tác phẩm âm nhạc được nhạc sĩ sáng tác sáng tạo nên. Người nghệ sĩ kèn Hautbois cần phải trung thành với ý tưởng cũng như tư duy của nhạc sĩ sáng tác, nhưng họ cũng lại có nhiệm vụ phải tiếp tục sáng tạo trong nghệ thuật biểu diễn để đưa tác phẩm đó vào cuộc sống âm nhạc của x• hội.

2.2.1. Phương pháp tiếp cận qua những thang âm, quãngvà hoà âm mới

Những vấn đề mới về kỹ thuật trong diễn tấu thang âm, điệu thức

Trong tác phẩm  Nocturnes của Debussy có sử dụng loại thang toàn cung :

Tác phẩm Sequenza VII per Oboe solo của Luciano Berio là một ví dụ về dạng âm nhạc vô điệu tính. Một ví dụ khác về cấu trúc âm nhạc theo lý thuyết âm trục (Tác phẩm Petite Suite viết cho Hautbois và Piano của nhạc sĩ Phúc Linh - 2010).

Những vấn đề mới về quãngtrong kỹ thuật diễn tấu

Chúng ta có thể tìm thấy trong các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois những đặc trưng sau :

-           Những quãngnhảy xa trên hai quãngtám.

-           Những quãngnhảy xa kết hợp với quãngnhảy gần.

-           Các quãngnhảy được tiến hành liên tục.

-           Các quãngnhảy được tiến hành liên tục và ở tốc độ nhanh...

Độ khó của các kỹ thuật nhảy quãngnói riêng chính là điểm mới trong nghệ thuật diễn tấu kèn Hautbois hiện nay. Ngoài những kỹ thuật diễn tấu nói trên, chúng ta còn thấy xuất hiện những kỹ thuật mới : - Kỹ thuật: Nhấn (accents) bằng cách ngậm môi chặt hơn bình thường:

- Kỹ thuật: Chơi cao hơn 1/4 cung (bằng cách ngậm dăm sâu hơn bình thường)

Những kỹ thuật này chưa thấy xuất hiện trong các tác phẩm cổ điển và l•ng mạn, đây là một số kỹ thuật đặc trưng của âm nhạc thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois.

Những vấn đề mới về hòa âm trong kỹ thuật diễn tấu

Từ sự phân tích chu đáo về hòa âm, chúng ta có thể phân câu tốt, có thể dẫn dắt giai điệu đi từ mở đầu đến phát triển câu nhạc và kết thúc câu nhạc. Sự hiểu biết sâu sắc về hòa âm của các nghệ sĩ kèn Hautbois sẽ giúp họ tìm ra được cách thể hiện màu sắc của âm thanh, cách thể hiện những xúc cảm âm nhạc phù hợp với ý tưởng của nhạc sĩ sáng tác. - Trong tác phẩm Gongan for Hautbois và Piano của Yii Kah Hoe:

- Cũng trong tác phẩm nói trên, phải chơi hợp âm có 3 nốt ở sắc thái rất to ff:       

- hoặc phải chơi ngân dài một hợp âm 3 nốt ở sắc thái rất to fff và ngân dài

- hoặc chơi hợp âm đồng thời sử dụng kỹ thuật rung lưỡi:

Các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois chúng ta còn thấy sự xuất hiện của các chùm âm mới. Xem một tác phẩm mới của nhạc sĩ Phúc Linh trong chương hai trong Petite Suite cho kèn Hautbois và Piano – 2010.

 2.2.2. Phương pháp tiếp cận với thế giới giai điệu  mới

Phương pháp tiếp cận đối với giai điệu theo kiểu truyền thống

a) Phương pháp này chủ yếu  tiếp cận với âm nhạc chủ điệu :

Chúng ta có thể tham khảo tác phẩm Six Metamorphoses after Ovid cho Hautbois solo của Benjamin Britten, Op, 40 :

Chúng ta cũng có thể tham khảo tính nghịch trong tiểu phẩm của Prabow :

b) Phương pháp diễn tấu dựa theo các âm thuận và âm nghịch

c) Vấn đề sức hút, chủ âm, cảm âm

Phương pháp tiếp cận đối với âm nhạc vô điệu tính

a)  Phương pháp tiếp cận giai điệu dựa trên những âm ngân dài 

b) Phương pháp thể hiện những âm bắt đầu và kết thúc câu, ý nhạc

Tác phẩm Cinq Pieces pour Hautbois et Piano của nhạc sĩ Tôn Thất Tiết là một tác phẩm mang tính kinh điển cho tất cả các nhạc viện trên thế giới. Chúng ta tiếp tục theo dõi cách kết thúc chương nhạc của tác phẩm nói trên của nhạc sĩ Tôn Thất Tiết :

c)  Phương pháp tiếp cận giai điệu dựa trên mối tương tác đa chiều của quãngâm thanh, tiết tấu, nhịp điệu và cường độ.

Phương pháp tiếp cận đối với dạng tác phẩm cấu trúc theo mảng và các mảng so sánh màu sắc. Ví dụ : (Tác phẩm Sequenza VII per Oboe solo của Luciano Berio)

Sự phân hai mảng với những âm trong mảng 1 là những nốt ngân tự do và trong mảng 2 là những chùm âm móc tam với những quãngnhảy khá xa tạo nên sự so sánh độc đáo giữa hai mảng âm thanh. Về âm trì tục chúng ta có thể tham khảo tác phẩm “Gongan for oboe and piano” của Yii Kah Hoe:

Trong tác phẩm “Gongan for oboe and piano” của Yii Kah Hoe còn xuất hiện các kỹ thuật sau : - Glissando lên nốt cao nhất (tùy theo khả năng của người nghệ sĩ kèn Hautbois):

- Ngân dài nốt si giáng sau đó kết thúc bằng âm thanh của tiếng đập lưỡi vào dăm kèn. (tác phẩm “Gongan for oboe and piano” của Yii Kah Hoe)

2.2.3. Một số vấn đề về phương pháp tiếp cận trong tiết tấu - nhịp điệu và tốc độ

Trong các tác phẩm của các nhạc sĩ thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois nhiều thủ pháp sáng tác với những dạng tiết tấu và nhịp điệu khác nhau. Chúng ta có thể tham khảo tác phẩm Solo của Friedrich Goldmann sáng tác năm 1972, nốt "mi" được trích dẫn bên dưới có thêm những ký hiệu kéo dài (một gạch ngang kéo dài chỉ độ ngân của nốt ) khoảng 20 giây. (Xem phụ lục). Cũng trong tác phẩm nói trên nghệ sĩ kèn Hautbois lại có thể chơi câu nhạc này với một tốc độ nhanh nhất có thể :

Âm nhạc thế kỷ XX xuất hiện hiện tượng kỹ thuật chơi tốc độ nhanh dần, chromatic glissado... (Tác phẩm Gongan for oboe and piano của Yii Kah Hoe):

Cũng có những tác phẩm có sự thay đổi về luật nhịp như tác phẩm After Syrinx 1  của Richard Rodney Bennett :

Trong cùng một câu nhạc, chúng ta thấy có sự xuất hiện của nhịp 2/4, 3/16, 2/8, 3/16 và 4/4… Luật nhịp được thay đổi liên tục, phức tạp trong tác phẩm After syrinx I for oboe and piano của Richard Rodney Bennett (1982)

2.3.      Một số kỹ thuật đặc biệt trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois thế kỷ XX

2.3.1. Kỹ thuật diễn tấu nốt cực ngắn, nhảy qu•ng, chuyển đổi tốc độ 

Trong tác phẩm Monologo piccolo của nhạc sĩ Friedrich Schenker (1976) chúng ta thấy xuất hiện những quãngnhảy xa với âm thanh rất gọn, ngắn :

Ngoài ra, còn có những ký hiệu chuyển đổi tốc độ chậm dần, nhanh dần như trong tác phẩm Fragment của nhạc sĩ Friedrich Goldmann sáng tác năm 1977 :

Trong những ký hiệu về Tempo, chúng ta còn thấy những ký hiệu mới xuất hiện trong tác phẩm Vier Kommentare của nhạc sĩ Karl Ottomar (1976).

Ngoài những kỹ thuật trên, chúng ta còn thấy xuất hiện những dạng kỹ thuật mới, đó là dạng Trille đúp (Double Trills) :

2.3.2. Những đòi hỏi kỹ thuật mới về cường độ âm thanh

Chúng ta h•y xem xét tác phẩm Vier Stucke (4 piece) của Ernst Krenek Nhịp 19 sử dụng kỹ thuật Doub trills và ở nhịp 26, 27 sử dụng kỹ thuật hợp âm và trills hợp âm.

2.3.3. Phương pháp tiếp cận màu sắc âm thanh

Trong kỹ thuật diễn tấu các tác phẩm thế kỷ XX, kèn Hautbois còn có kỹ thuật đập lưỡi. Kỹ thuật này sử dụng mặt lưỡi đập vào dăm kèn có hơi thổi kèm theo. Hơi phả ra trước rồi sau mới đập lưỡi vào dăm tạo nên âm thanh tương tự như chơi đàn Krông Pút. Sau đây là một số kỹ thuật tạo màu sắc âm thanh: Những màu sắc tạo nên do sự hoạt động khác nhau của môi ; Những màu sắc tạo nên do sự hoạt động khác nhau của ngón bấm ;Những màu sắc tạo nên do sự hoạt động khác nhau của hơi

Tiểu kết chương hai

Chúng ta cần  nghiên cứu một cách bài bản các tác giả và tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX để từ đó chuyển hóa vào trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois. Một trong những đặc điểm quan trọng trong ngôn ngữ âm nhạc thế kỷ XX là yếu tố kỹ thuật mới hàm chứa trong tác phẩm được hình thành mà chưa từng xuất hiện trong các thời kỳ âm nhạc trước đây. Sự thống kê và tổng kết các kỹ thuật diễn tấu mới và từng bước làm quen, tìm hiểu thực tế trên kèn Hautbois sẽ đem đến những kỹ năng cụ thể để giải quyết các vấn đề kỹ thuật xuất hiện trong tác phẩm mới.

Chương ba ; Một số vấn đề về việc giảng dạy tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

3.1. Đào tạo kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

3.1.1. Những vấn đề về giáo trình kèn Hautbois

Những vấn đề về giáo trình kèn Hautbois trơước đây

Sự bổ xung tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX là một nhu cầu tất yếu

Để tiếp cận và đưa các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois vào giảng dạy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam chúng ta cần khẳng định rằng quá trình đào tạo là rất quan trọng. Quá trình đào tạo này bao gồm :

a)         Quá trình tự đào tạo của người thầy

b)         Quá trình người thầy hướng dẫn cho sinh viên

c)         Quá trình người sinh viên tự nghiên cứu và sáng tạo…

Những lợi ích của việc giảng dạy tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX

3.1.2. Tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX và vấn đề đào tạo kèn Hautbois

Sự đa dạng về phong cách tác giả, tác phẩm

Sự cần thiết của việc nghiên cứu tác giả, tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX

3.1.3. Vài nét về các tác phẩm xuất xứ từ những khu vực khác nhau trên thế giới

Những tác phẩm thế kỷ XX Nga và Đông Âu;Những tác phẩm thế kỷ XX Tây Âu và Bắc Mỹ; Về một số tác phẩm Việt Nam viết cho kèn Hautbois

3.2. Giảng dạy các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho sinh viên kèn Hautbois

Tiến trình tiếp cận những tác phẩm thế kỷ XX này được tiến hành qua 7 bước

3.2.1. Tầm quan trọng của việc giảng dạy tác phẩm thế kỷ XX cho kèn Hautbois

3.2.2. Định hướng cho học sinh kèn Hautbois tiếp cận với tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX

3.2.3. Phân loại – dàn dựng các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX

a) Việc phân loại các tác phẩm thế kỷ XX (Tiêu chí về độ khó, về kỹ thuật của tác phẩm, Tiêu chí về trường phái và thời kỳ âm nhạc, Tiêu chí về ngôn ngữ âm nhạc)

b) Việc dàn dựng những tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois.

3.2.4. Các giải pháp sư phạm trong giảng dạy các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX

Người giảng viên kèn Hautbois Việt Nam phải có từng bước đi trong việc thực hiện những giải pháp sư phạm đối với sinh viên của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

Đó là các bước đi:

a)         Giới thiệu các tác phẩm thế kỷ XX thông qua băng, đĩa nhạc.

b)         Nghe tác phẩm thông qua đĩa CD, DVD đồng thời theo dõi bản nhạc.

c)         Người thày giúp các em sinh viên tiếp cận được với tác phẩm thông qua việc giải thích về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, ý nghĩa triết học, văn học và hình tượng âm nhạc của tác phẩm.

d)         Người thầy lưu ý trước cho sinh viên về những khó khăn về kỹ thuật mới trong tác phẩm và bước đầu gợi ý về cách khắc phục, cách tập luyện.

e)         Gợi sự tò mò, tìm hiểu và nghiên cứu của sinh viên đối với tác phẩm.

f)         Tạo nên sự yêu thích và lòng say mê phát hiện những cái mới, ý thức sáng tạo trong nghệ thuật biểu diễn tác phẩm Hautbois thế kỷ XX của thế giới và của Việt Nam.

g)         Giới thiệu những phương pháp tập luyện và tiến hành tổ chức biểu diễn.

3.3. Bổ xung tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho giáo trình giảng dạy kèn Hautbois tại HVÂNQGVN

Việc bổ xung tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho giáo trình giảng dạy kèn Hautbois là một nhiệm vụ cấp thiết, phải được tiến hành với hàm lượng khoa học cao. Tiến trình thực hiện một cách hoàn chỉnh đòi hỏi một thời gian khá dài. Việc thu thập tư liệu giảng dạy, việc cử các sinh viên và giảng viên đi tu nghiệp, học tập tại các trung tâm âm nhạc hàng đầu thế giới cũng là việc làm quan trọng và cần thiết.

Chúng ta có thể quan sát biểu đồ sau để thấy được vị trí của xiệc xây dựng giáo trình tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho kèn Hautbois với các mối tương tác khác nhau:

Trong các chương trình giảng dạy của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam cũng có những mối quan hệ qua lại ảnh hưởng tới việc hình thành, phát triển giáo trình tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX:

3.3.1. Những Giáo trình Etudes kỹ thuật thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois

Những Giáo trình kỹ thuật thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois bao gồm những cuốn sách giáo khoa, tuyển tập Etudes và những tác phẩm đậm chất kỹ thuật cao. Hệ thống Etudes thế kỷ XX được hình thành trong những thập kỷ cuối của thế kỷ XX với những bảng chỉ dẫn chi tiết về cách ghi nhạc cũng như cách chơi những ký hiệu đó. Hệ thống ký hiệu được thống nhất từ các nhạc sĩ sáng tác đến các nhà nghiên cứu sư phạm kèn Hautbois và được chuyển giao một cách khoa học cho các sinh viên và nghệ sĩ muốn tiếp cận với những tác phẩm thế kỷ XX này. Những cuốn sách Etudes này thường được các Giáo sư tại các nhạc viện danh tiếng trên thế giới sáng tác và biên soạn.

3.3.2. Bổ xung tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho giáo trình kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

a)         Bảng so sánh tác phẩm các thời kỳ trước với thế kỷ XX những năm gần đây :

Tác phẩm         ĐH1    ĐH 2   ĐH 3   ĐH 4

Tổng số tác phẩm        84        113      109      59

Số tác phẩm các thời kỳ âm nhạc trước          50        54        50        23

Tác phẩm cận hiện đại 34        59        59        36

Tỷ lệ %            40,4%  52,2%  54,1%  61%

b)         Bảng so sánh tác phẩm các thời kỳ trước với thế kỷ XX của những năm 1990

Tác phẩm         ĐH1    ĐH 2   ĐH 3   ĐH 4

Tổng số tác phẩm        19        23        20        15

Số tác phẩm các thời kỳ âm nhạc trước          12        15        16        10

Tác phẩm cận hiện đại 7          8          4          5

Tỷ lệ %            36,8%  34,7%  20%     33,3%

c)         Bảng so sánh tác phẩm thế kỷ XX  với các tác phẩm thời kỳ trước.

            Etuede TP.Việt Nam   Sách lý luận     Tuyển tập Etuede        Tác phẩm

            Giáo trình 1990           Những năm

 gần đây           Giáo trình 1990           Những năm

 gần đây           Giáo trình 1990           Những năm

 gần đây           Giáo trình 1990           Những năm

 gần đây           Giáo trình 1990           Những năm

 gần đây

Tổng số           6          0          4          9          0          5          2

(18 bài)            8

(90 bài)            27        124

Cận, hiện đại   0          10        1          6          0          3          0          2

(9 bài)  9          64

Tỉ lệ % 0%       62,5%  25%     66,6%  0%       60%     0%       10%     33,3%  51.6%

3.3.3. Giáo trình Đại học kèn Hautbois (phần thế kỷ XX )

Trong kho tàng các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois mà chúng tôi sưu tầm được có thể chia thành bốn phần quan trọng. Đó là :

a)         Những tác giả thế kỷ XX Đức tiêu biểu

b)         Những tác giả thế kỷ XX Pháp tiêu biểu

c)         Những tác giả thế kỷ XX từ các quốc gia khác 

d)         Những tác giả Việt Nam thế kỷ XX

Về cách sắp xếp cho từng tác phẩm vào từng năm, chúng tôi không áp dụng một cách máy móc. Có những tác phẩm sinh viên từ năm thứ nhất đến năm thứ 3 có thể tiếp cận và học tập. Nhưng cũng có tác phẩm sinh viên phải từ năm thứ hai trở lên mới có thể được học. Trong những biểu sắp xếp vào giáo trình đại học kèn Hautbois dưới đây chúng tôi sẽ sắp xếp theo quan niệm nói trên.

3.3.4. Bổ xung các tác phẩm thế kỷ XX cho Giáo trình hoà tấu và mẫu thi tốt nghiệp kèn Hautbois

a) Giáo trình hòa tấu thính phòng

b) Giảng dạy những trích đoạn khó trong dàn nhạc

c) Xây dựng mẫu tác phẩm thi tốt nghiệp đại học kèn Hautbois(xem phụ  lục)

Tiểu kết chương ba

Trong chương ba, chúng tôi muốn đi tới một vấn đề cụ thể và thiết thực, đó là việc bổ xung các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho giáo trình đào tạo kèn Hautbois tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Giáo trình này được bố trí, sắp xếp một cách tương đối khoa học nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong thực tế giảng dạy tại Học viện.

Những bài chuẩn trong chương trình thi tốt nghiệp đại học là một minh chứng sắc nét cho việc hội nhập của công tác đào tạo chuyên ngành Hautbois với khu vực và quốc tế. Việc xây dựng và áp dụng giáo trình mới vào thực tiễn giảng dạy là một quá trình khó khăn và dài lâu những chắc chắn chúng ta sẽ thành công rực rỡ.

Kết luận

Âm nhạc thế kỷ XX được hình thành với những khuynh hướng, phong cách khác nhau đã có ảnh hưởng lớn tới nghệ thuật diễn tấu của các nhạc cụ phương Tây trong đó có kèn Hautbois.Trên thực tế, nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois đã có những bước phát triển đột phá nhờ kho tàng các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX nói trên. Những nghiên cứu của các nhà sư phạm về các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX đã được tiến hành một cách khoa học và bài bản nhằm bổ xung thêm những kỹ thuật mới cho nghệ thuật biểu diễn và giảng dạy kèn Hautbois trên phạm vi toàn thế giới. Luận án đề cập tới những vấn đề về các tác giả và tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois nhằm đưa ra một cách nhìn tổng quan về những tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois. Việc phân loại những tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois được tiến hành theo những tiêu chí về độ khó kỹ thuật của tác phẩm, và về ngôn ngữ âm nhạc.

 Thông qua việc phân tích những ngôn ngữ mới trong các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois, tác giả luận án có cơ hội tổng kết được những vấn đề về nghệ thuật biểu diễn các tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois. Đối với các quốc gia có nền âm nhạc thế kỷ XX phát triển, quy trình nghiên cứu và dàn dựng những dạng tác phẩm nêu trên được coi như điều bắt buộc. Việc nghiên cứu về ngôn ngữ âm nhạc thế kỷ XX như các vấn đề về qu•ng, thang âm, hòa âm, tiết tấu, nhịp điệu, cường độ và màu sắc âm thanh là điều cần thiết để hình thành nên những kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois mới. Sự tương tác đa chiều của quãngâm thanh, tiết tấu, nhịp điệu và cường độ trong nghệ thuật biểu diễn kèn Hautbois đã đặt các nghệ sĩ, các giáo sư và sinh viên kèn Hautbois trước một sự thử thách lớn lao trong tiến trình đi từ những tri thức trừu tượng tới những thể hiện mang tính cụ thể của kỹ thuật diễn tấu.

Việc nghiên cứu các tác giả và tác phẩm thế kỷ XX viết cho kèn Hautbois là điều cần thiết nhằm phục vụ cho việc phát triển kỹ thuật diễn tấu và khả năng biểu hiện của kèn Hautbois. Nhiều kỹ năng và sự thể hiện mới được hình thành và phát triển trong suốt thế kỷ XX đã nâng kỹ thuật diễn tấu kèn Hautbois lên một tầm cao mới. Việc bổ xung các tác phẩm thế kỷ XX không chỉ nằm trong giáo trình độc tấu mà còn cần phải mở rộng ra tới lĩnh vực hòa tấu thính phòng và hòa tấu dàn nhạc. Nhiệm vụ của người thày là phải tìm ra những giải pháp sư phạm khác nhau nhằm đưa sinh viên tiếp cận gần hơn đối với các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX, khiến các em dần làm quen, và tiến tới yêu thích những tác phẩm này.

Để có thể hội nhập được với nền âm nhạc thế giới, việc đưa những tác phẩm thế kỷ XX vào trong giáo trình giảng dạy tại Học viện là điều cần phải làm ngay. Tuy nhiên, việc tiến hành giảng dạy các tác phẩm âm nhạc thế kỷ XX cho sinh viên kèn Hautbois là một quá trình đòi hỏi cả giảng viên và sinh viên có một cách tiếp cận phù hợp.

Kiến nghị

-           Thường xuyên sưu tầm các tác phẩm thế kỷ XX mới

-           Tìm hiểu và đặt mua các tuyển tập và giáo trình âm nhạc thế kỷ XX của các nhạc sĩ quốc tế viết cho kèn Hautbois.

-           Mời các Giáo sư, nghệ sĩ kèn Hautbois nổi tiếng thế giới đến Học viện biểu diễn và giảng dạy về các tác phẩm đương đại.

-           Cử giảng viên và các sinh viên xuất sắc trong chuyên ngành kèn Hautbois đi tu nghiệp về nghiên cứu và dàn dựng các tác phẩm thế kỷ XX.

-           Tổ chức biểu diễn hàng năm các tác phẩm thế kỷ XX.

-           Tổ chức Hội thảo về nghệ thuật biểu diễn các tác phẩm thế kỷ XX.

-           Hội nhạc sĩ nên khuyến khích sáng tác cho khí nhạc, đặc biệt là những tác phẩm có chất lượng cao cho chuyên ngành kèn Hautbois.

-           Nên định kỳ tổ chức các Festival tác phẩm thế kỷ XX Việt Nam.

 Chúng tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới Ban Giám đốc HVÂNQGVN, tới các Giáo sư, Tiến sĩ và các bạn bè đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận án này.


Đầu trang
  
English


Các khoa, bộ môn
Khoa Piano
Khoa Dây
Khoa Kèn - Gõ
Khoa Accordion - Guitar- Organ
Khoa nhạc Jazz
Khoa Thanh nhạc
Khoa Âm nhạc Truyền thống
Khoa Sáng tác - Chỉ huy - Âm nhạc học
Khoa Kiến thức Âm nhạc
Khoa Văn hoá và Kiến thức cơ bản

Quảng cáo
Liên hệ quảng cáo
HỌC VIỆN ÂM NHẠC QUỐC GIA VIỆT NAM
77 Hào Nam, Đống Đa, Hà Nội
ĐT: +844 3851 4969 / 3856 1842 - Fax: +844 3851 3545
Website: www.vnam.edu.vn - Email: hvan@vnam.edu.vn