Tác giả: Bùi Thu Hiền
Tên đề tài: Nâng cao chất lượng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long
Chuyên ngành: Phương pháp giảng dạy chuyên ngành âm nhạc (Thanh nhạc)
Mã số: 60 21 02 02
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Phương Hoa
Ngày đăng: 20/06/2018

Toàn văn Luận văn

Tóm tắt Luận văn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Ca hát là môn nghệ thuật phối hợp âm nhạc và ngôn ngữ. Đã từ lâu, ca hát trở thành một phương tiện truyền cảm giáo dục tư tưởng, đạo đức, thẩm mỹ và giải trí vô cùng quan trọng. Tuy phong phú, dễ hiểu và phổ cập nhưng nghệ thuật ca hát là một trong những loại hình nghệ thuật khó nhất. Để có thể trở thành một ca sỹ thực thụ đòi hỏi người học cần trang bị đầy đủ những kiến thức về âm nhạc nói chung và những kiến thức cơ bản, chuyên sâu về bộ môn Thanh nhạc.

Trang bị kiến thức âm nhạc cho các ca sỹ là yêu cầu rất quan trọng, rất cơ bản của chương trình đào tạo đồng thời cũng là nhiệm vụ hết sức khó khăn của các giảng viên vì đại đa số các học sinh thanh nhạc không được học âm nhạc từ nhỏ như những học sinh học nhạc cụ. Ngay từ khi bắt đầu học về thanh nhạc, người học đã phải bước đầu tập luyện giọng (hay còn gọi là luyện thanh) bằng những bài tập luyện thanh theo hệ thống từ dễ tới khó, từ ngắn tới dài. Đặc biệt các ca sỹ đều phải được luyện tập những bài luyện thanh phù hợp với các dạng hát kỹ thuật thanh nhạc khác nhau.

Việc giảng dạy các bài luyện thanh luôn được bắt đầu ngay từ khi học sinh tiếp cận với thanh nhạc chuyên nghiệp. Hiện nay qui trình đào tạo thanh nhạc tại các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp luôn có phần dạy luyện thanh bắt buộc. Tuy nhiên phương pháp giảng dạy cũng như việc lựa chọn bài bản lại phụ thuộc rất nhiều vào từng giáo viên cũng như khả năng tiếp thu của học sinh. Điều này dẫn đến chất lượng đào tạo thanh nhạc ở các cơ sở rất khác nhau.

Trường Đại học Hạ Long (trước đây là trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật và du lịch Hạ Long) là một trường đại học đào tạo đa ngành trong đó có đào tạo chuyên ngành thanh nhạc trình độ trung cấp và cao đẳng. Trước đây khi còn là trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật và du lịch Hạ Long, nhà trường đã đào tạo ra rất nhiều thế hệ học sinh, một số ít các học sinh xuất sắc đã tiếp tục theo học ở trình độ cao hơn tại Học viện âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Trường Đại học nghệ thuật Quân đội và trở thành những ca sỹ nổi tiếng trên toàn quốc như: ca sỹ sao mai Hoàng Tùng, Hoàng Thái, Tuấn Anh, Hồ Quỳnh Hương, Ngọc Anh, Hà Hoài Thu...và rất nhiều những nghệ sỹ vùng mỏ khác. Tuy nhiên, số lượng những ca sỹ thành danh so với tổng số lượng ca sỹ được đào tạo vẫn còn rất khiêm tốn. Điều đó chứng tỏ việc đào tạo thanh nhạc của trường vẫn còn một số hạn chế và bất cập. Một trong những lý do đó là do phương pháp giảng dạy luyện thanh của trường chưa thực sự có hiệu quả như mong muốn. Chính vì lẽ đó tôi đã chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long” để góp phần nâng cao chất lượng đào tạo chuyên ngành Thanh nhạc cho học sinh hệ trung cấp tại khoa Nghệ Thuật trường Đại học Hạ Long.

2. Lịch sử nghiên cứu

Cho đến hôm nay chúng tôi chưa tìm được một công trình nghiên cứu chuyên sâu nào về phương pháp dạy các bài luyện thanh. Tuy nhiên ở rải rác một số công trình nghiên cứu có đề cập đến vấn đề này như:

Nguyễn Trung Kiên (tái bản lần 2 năm 2001) Phương pháp sư phạm Thanh nhạc.Nxb Âm nhạc. Nội dung cuốn sách đề cập một cách hệ thống phương pháp học hát bao gồm cả phần lý thuyết và thực hành trên cơ sở giải thích một cách khoa học và tương đối toàn diện nhiều vấn đề kỹ thuật thanh nhạc của các trường phái thanh nhạc thế giới để vận dụng một cách phù hợp, có kết quả vào việc giảng dạy, học tập thanh nhạc ở nước ta.

Nguyễn Trung Kiên Giáo trình thanh nhạc TC, ĐH 2006. Nội dung bao gồm các hướng dẫn về kỹ thuật thanh nhạc và quy định các tác phẩm dạy và học cho từng giọng, từng năm, từng cấp học với các tác phẩm nước ngoài và Việt Nam giúp cho việc mở rộng âm vực ở mỗi bậc học.

Hồ Mộ La (2008) “Phương pháp dạy Thanh nhạc”, Nxb Từ điển bách khoa Hà Nội. Nội dung bao gồm các vấn đề về bộ máy phát âm Thanh khu, thanh học, vấn đề cộng minh, nguyên âm, phụ âm và các kinh nghiệm giảng dạy Thanh nhạc.

Nguyễn Trung Kiên Những vấn đề sư phạm Thanh nhạc.Nxb Âm nhạc năm 2014. Cuốn sách đã trình bày tương đối đầy đủ những nét cơ bản nhất về phương pháp sư phạm thanh nhạc như: những nguyên tắc sư phạm thanh nhạc, những vấn đề về quá trình phát triển của hơi thở thanh nhạc, những vấn đề về phân loại giọng hát.

Giuseppe Concone “30 bài tập luyện thanh trung cấp Concone Op.9”. Trong sách là 30 bài luyện thanh kỹ thuật cơ bản nhất của bộ môn thanh nhạc được các giảng viên sử dụng làm tài liệu học tập cho học sinh hệ trung cấp.

Luận án TS.Lê Thị Minh Xuân (2015) Một số giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo thanh nhạc chuyên nghiệp trong giai đoạn mới. Trong luận án này, tác giả đã giành một phần để nói về “Phương pháp ca hát và các bài luyện thanh”

Nhìn chung, các công trình nêu trên đều bàn đến một số các phương pháp luyện thanh nói chung. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập đến vấn đề giảng dạy các bài tập luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp đặc biệt là học sinh trung cấp thanh nhạc của khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long. Vì vậy trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tham khảo và vận dụng những kiến thức trên đây để làm cơ sở cho đề tài nghiên cứu của mình.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Phương pháp giảng dạy các bài luyện thanh khúc cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long

Khả năng tiếp thu các bài tập luyện thanh của học sinh hệ trung cấp Thanh nhạc khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long cũng như việc vận dụng các kỹ thuật trong bài luyện thanh vào tập các bài hát.

- Phạm vi nghiên cứu: Trong phạm vi đề tài nghiên cứu chúng tôi muốn đề cập đến tiêu chí chọn các bài vocalise và đi sâu vào tiêu chí chọn các vocalise trong cuốn Giuseppe Concone. “30 bài tập luyện thanh trung cấp Concone Op.9” được GS.NSND Trung Kiên biên soạn lại từ cuốn 50 bài tập luyện thanh của tác giả Giuseppe Concone phù hợp với thực tế đào tạo tại địa phương và yêu cầu về chất lượng học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp của trường Đại học Hạ Long.

4. Mục tiêu nghiên cứu

Tìm ra phương pháp giảng dạy các bài tập luyện thanh nhằm Nâng cao chất lượng giảng dạy Thanh nhạc để từ đó đưa ra các giải pháp mới hướng tới việc đào tạo chất lượng giọng hát cho học sinh hệ trung cấp Thanh nhạc tại khoa Nghệ Thuật trường Đại học Hạ Long được tốt hơn.

5. Phương pháp nghiên cứu

Chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau để hoàn thành luận văn

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Thu thập các nguồn tài liệu có liên quan, tìm hiểu, phân loại và chọn lọc phân tích tài liệu để hình thành cơ sở lý luận cho đề tài

- Phương pháp nghiên cứu về thực nghiệm: Khảo sát thực tế, biên soạn giáo trình để tiến hành dạy thực nghiệm đánh giá những thành tựu đã đạt được và những khiếm khuyết trong dạy và học các bài tập luyện thanh.

6. Đóng góp của đề tài

Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên về Nâng cao chất lượng giảng dạy các bài tập luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp tại khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long. Kết quả của luận văn sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học Thanh nhạc hệ trung cấp. Đồng thời đây cũng là cơ sở để bổ sung và hoàn thiện giáo trình giảng dạy môn Thanh nhạc hệ Trung cấp cho khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

7. Bố cục của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, kết luận, Tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm hai chương

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực trạng giảng dạy các bài tập luyện thanh cho hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long

Chương 2: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY

1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1 Khái niệm - đặc điểm bài tập luyện thanh

Khái niệm:

Khi chúng ta hát một ca khúc, các tính chất về âm thanh sẽ được khai thác một cách rõ nét hơn khi chúng ta nói. Để hát được tốt hơn chúng ta cần phải tập luyện nhiều hơn và kỹ càng hơn. Chính vì thế, trong học Thanh nhạc sẽ cần đến các bài tập luyện thanh. Vậy, bài tập luyện thanh là gì?

Theo cuốn “THE NEW GROVE Dictionary of MUSIC & MUSICIANS Edied by Stanley Sadie 20 Virelai to Zywny Appendixes” thì: Vocalise (Fr.) là một bài hát không có lời ca hoặc một đoạn hòa nhạc được hát với một hoặc nhiều tiết tấu. [trang 51,52]

Trong cuốn “phương pháp sư phạm thanh nhạc” chương trình đại học (tái bản lần thứ 2), GS-NSND Nguyễn Trung Kiên có viết: Bài tập luyện thanh (vocalise) từ tiếng Latinh “vocalis” là các bài tập có giai điệu, phần đệm hoàn chỉnh, không có lời ca, dùng để luyện tập phát triển giọng hát đạt những yêu cầu kỹ thuật khác nhau. Bài tập luyện thanh là tài liệu âm nhạc sử dụng trong học tập, nó làm vai trò cầu nối giữa việc luyện tập các mẫu âm và học các tác phẩm thanh nhạc. Những bài tập luyện thanh hoàn toàn thích ứng với những kiểu kỹ thuật khác nhau trong biểu diễn thanh nhạc. Tập hát bài tập luyện thanh là một việc rất quan trọng của quá trình học tập, hoàn thiện giọng hát. [1; trang 28]

Bài tập luyện thanh thường được sử dụng để luyện thanh, nhưng có một số tác phẩm thanh nhạc cực nổi tiếng yêu cầu sử dụng cách hát này như: “Vocalise Op.34, No.14” của Rachmaninoff hoặc “Hòa tấu cho giọng hát” của R.Glier

Đặc điểm:

Bài tập luyện thanh dùng để rèn luyện phát triển giọng, phát triển các kỹ thuật thanh nhạc khác nhau như: hát liền giọng (cantilena), hát nảy (stacato), hát nhanh nhiều nốt (passage), hát từ to tới nhỏ (diminuendo), hát từ nhỏ tới to (crescendo), hát rung láy (trillo)...và một số kỹ thuật hát khác. Bài tập luyện thanh có những yêu cầu từ dễ tới khó về giai điệu, tiết tấu, tốc độ, các quãng, chuyển điệu... tập hát luyện thanh bằng những nguyên âm khác nhau nhưng thường hay sử dụng nguyên âm a, ô, ê và kết hợp với các phụ âm m, n, l để hỗ trợ phát âm tích cực, ngoài ra cũng có thể đọc theo nốt nhạc đối với những bài có tốc độ chậm, nốt nhạc có trường độ tương đối dài.

Bài tập luyện thanh được dịch giọng cho rất nhiều âm vực khác nhau, điều này sẽ cho phép người ca sĩ có thể lựa chọn phạm vi thanh âm thể hiện phù hợp hơn với chất giọng tự nhiên của mình. Bởi vậy, với những nghệ sỹ có các âm vực giọng hát khác nhau đều có thể thể hiện được các bài Vocalise.

Trong học thanh nhạc gồm có 4 kỹ thuật chính và quá trình học các kĩ thuật như sau:

- Kỹ thuật Cantilena (Legato): thực hiện trong 4 năm học

- Kỹ thuật Staccato : thực hiện năm thứ 2

- Kỹ thuật Passage : thực hiện năm thứ 3

- Kỹ thuật hát sắc thái to nhỏ: thực hiện trong 4 năm học

Hát liền giọng (Cantilena): là cách hát chuyển tiếp liên tục, đều đặn từ âm nọ sang âm kia tạo nên những câu hát liên tiếp không ngắt quãng.

Hát staccato (hát âm nảy): là cách hát bật âm thanh nhẹ nhàng, gọn tiếng. Trong kỹ thuật thanh nhạc, cách hát âm nảy có nhiều tác dụng tốt cho việc phát triển giọng hát như làm cho thanh đới và bộ phận truyền âm dần hoạt động được linh hoạt. Tập hát âm nảy còn tạo điều kiện tốt cho việc phát triển âm khu của giọng hát, ngoài ra còn là biện pháp để sửa các tật hát sâu, gằn cổ.Với kỹ thuật hát âm nảy sẽ diễn tả được những tình cảm vui tươi, rộn ràng

Hát sắc thái to nhỏ (Diminuendo-Crescendo): là cách hát to dần hoặc nhỏ dần trên một nốt nhạc một cách đều đặn, liên tục không bị gãy âm thanh, không bị ngắt quãng, không bị thay đổi vị trí cộng minh của âm thanh. Khi thay đổi âm lượng tính chất và tiêu chuẩn của âm thanh được ổn định trong suốt độ dài của nốt nhạc. Với cách hát này, việc xử lý sắc thái, tình cảm của tác phẩm được thuận lợi hơn.

Trong học tập ca hát chuyên nghiệp nhất nhất không được bỏ tập các bài luyện thanh. Những bài tập luyện thanh không chỉ tạo cho giọng hát làm việc tốt hơn, mà nó rèn luyện giọng hát với những tính toán về những mục tiêu rõ rệt.

Bài tập luyện thanh hiện nay được sử dụng của rất nhiều tác giả khác nhau và đã được biên soạn thành tuyển tập như:

- Abt F. Trường phái ca hát. Những bài tập chọn lọc cho giọng hát với đàn piano

- Abt F. Trường phái ca hát thực hành

- Aspelund D. Tuyển tập những bài luyện thanh thế kỉ XVIII – XX cho giọng cao

- Bona P. 100 bài luyện thanh cho giọng nữ cao và nam cao

- Bodoni M. ba bài luyện tập và 12 bài luyện thanh mới cho giọng nam trung

- Deidler GG. Nghệ thuật ca hát. 40 giai điệu cho giọng cao và phần đệm piano

- Concone G. 50 bài tập luyện thanh có phần đệm piano.

- Panofka. 24 bài Vocalise thực hành dành cho giọng nữ cao hoặc nữ trung

Trên đây là một số những tuyển tập bài luyện thanh đã được phổ biến rộng rãi trong thực tế học tập thanh nhạc, những tác phẩm giàu tính giai điệu và thực sự đó là những thành tựu âm nhạc.

1.2. Vai trò của các kỹ thuật trong đào tạo thanh nhạc

Trong cuốn "Những vấn đề sư phạm thanh nhạc”, GS-NSND Trung Kiên có viết: Những bài luyện thanh (Vocalise) là tài liệu âm nhạc sử dụng trong học tập, nó làm vai trò cầu nối giữa bài tập mẫu câu và các tác phẩm thanh nhạc. [1; trang 117]

1.2. Thực trạng giảng dạy

1.2.1. Đôi nét về khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long

Khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long được hình thành từ các khoa: hội họa và sư phạm mỹ thuật, nhạc cụ truyền thống và hiện đại, thanh nhạc và sư phạm âm nhạc và tổ múa thuộc trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật và du lịch Hạ Long theo quyết định số 1869/QĐ-TTG ngày 13/10/2014 của thủ tướng chính phủ. Trường Đại học Hạ Long được thành lập trên cơ sở sát nhập hai trường Cao đẳng VHNT& Du lịch Hạ Long và trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Ninh vào tháng 10/2015. Đây là một trường đại học đa ngành đầu tiên của tỉnh Quảng Ninh trong đó có lĩnh vực đào tạo chuyên ngành nghệ thuật. Hiện tại với cơ cấu 7 phòng ban, 9 khoa, 7 trung tâm trực thuộc với hơn 300 cán bộ giảng viên, Trường Đại học Hạ Long sẽ hứa hẹn mang đến một chất lượng đào tạo tốt nhất.

Tổ thanh nhạc là 1 trong 6 tổ chuyên môn trực thuộc khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long hiện tại gồm có 6 giảng viên trong đó có 1 thạc sĩ và 5 cử nhân có chức năng nhiệm vụ đào tạo các chuyên ngành năng khiếu thanh nhạc và sư phạm âm nhạc hệ trung cấp và cao đẳng.

1.2.2. Nội dung chương trình giảng dạy

1.2.2.1. Chương trình chung

Áp dung theo học niên chế kết hợp với các học phần theo quy định hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tổ chức đào tạo theo quyết định 40/2007/QĐ – BGD&ĐT ngày 01/8/2007 của Bộ giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy chế về việc tổ chức đào tạo, kiểm tra, thi và công nhận tốt nghiệp Trung cấp chuyên nghiệp.

(Ban hành theo thông tư số 16/2010/ TT- BGD&ĐT ngày 28 tháng 6 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo).

Ưu điểm: chương trình thể hiện rõ mục tiêu, nhiệm vụ, thời gian học tập của một chương trình đào tạo ngành thanh nhạc hệ trung cấp chính quy. Nội dung chi tiết của từng học phần rõ ràng về số lượng ĐVHT đáp ứng đủ kiến thức của mỗi kỳ cho từng năm học.

Nhược điểm: tỷ lệ các khối kiến thức đại cương (29,8%) tương đối cao so với tỷ lệ khối các kiến thức chuyên ngành (7,8%). Chính vì thế không đủ đáp ứng với nhu cầu đào tạo chuyên sâu của chuyên ngành Thanh nhạc.

1.2.2.2. Nội dung chương trình giảng dạy các kỹ thuật cơ bản của bộ môn thanh nhạc

Chương trình thanh nhạc gồm 8 ĐVHT, được phân bổ trong 4 năm học, 8 kỳ với quá trình học các kỹ thuật thanh nhạc cơ bản tương ứng (xem phụ lục 04). Các giờ lên lớp đối với sinh viên hệ thanh nhạc chính quy là hai tiết học thanh nhạc trên một tuần của một sinh viên trên một tuần.

Về giáo trình

Hiện nay tài liệu thường xuyên được sử dụng để giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh thanh nhạc hệ trung cấp chính quy khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long là cuốn Giuseppe Concone.“30 bài tập luyện thanh trung cấp Concone Op.9” được tách ra từ cuốn Giuseppe Concone.50 bài tập luyện thanh có phần đệm piano của tác giả người Ý- Giuseppe Concone gồm có 50 bài tập luyện thanh được sắp xếp theo thứ tự từ dễ đến khó và được tác giả soạn thành ba cuốn sử dụng cho các loại giọng khác nhau.

Hiện nay giáo trình Trung cấp thanh nhạc chưa có mà vẫn đang tham khảo từ Giáo trình thanh nhạc hệ Cao đẳng thanh nhạc của trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật và Du lịch Hạ Long và một số giáo trình khác của Học viện Âm nhạc Quốc Gia Việt Nam, Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội và của một số giáo sư đầu ngành.

Như vậy chúng ta nhận thấy việc điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình giảng dạy là rất thiết thực và cần thiết đặc biệt là chương trình giảng dạy các bài tập luyện thanh.

1.2.3. Phương pháp giảng dạy các bài tập luyện thanh

Hiện nay, phương pháp giảng dạy của tổ bộ môn thanh nhạc là thuyết trình, thị phạm, thuyết trình kết hợp thị phạm. Tuy nhiên, do đặc thù chuyên ngành nên trong quá trình giảng dạy các GV sử dụng phương pháp thị phạm nhiều hơn phương pháp thuyết trình.

Đánh giá về phương pháp giảng dạy

Nhìn tổng thể các hai GV đều sử dụng phương pháp thuyết trình, thị phạm, thuyết trình kết hợp thị phạm trong quá trình giảng dạy. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy, các GV sử dụng phương pháp thuyết trình và thị phạm lại bỏ qua rất nhiều bước hoặc sử dụng chưa triệt để, chính vì thế nên dẫn đến kết quả học tập của HS không tốt.

1.2.4 Phương pháp kiểm tra - đánh giá

Trong chương trình có đề cập đến quy trình kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ. Trong khi các trường âm nhạc lớn đều thực hiện kiểm tra giữa kỳ với cả hội đồng chấm thi thì kiểm tra giữa kỳ tại khoa NT trường Đại học Hạ long chỉ được thực hiện một thầy một trò tại phòng học để chấm điểm. Chính vì thế cho nên những hạn chế trong giảng dạy của GV và hạn chế trong quá trình học tập của HS chưa được đánh giá khách quan và có sự góp ý từ các GV khác.

Tiểu kết chương 1

Trong đề tài này và cụ thể là trong chương thứ nhất, chúng tôi đã nêu được khái niệm, đặc điểm của bài tập luyện thanh cũng như vai trò của bài tập luyện thanh để làm cơ sở lý luận cho việc phát triển các kỹ thuật thanh nhạc trong phương pháp giảng dạy của các giảng viên thanh nhạc.

Bên cạnh đó, chúng tôi đã giới thiệu đôi nét về trường Đại học Hạ Long, về khoa Nghệ thuật và thống kê số lượng các giảng viên thuộc tổ thanh nhạc từ đó cho thấy số lượng và trình độ của giảng viên trong tổ còn nhiều hạn chế.

Ngoài ra chúng tôi đã đưa ra khung chương trình và chương trình chi tiết cũng như thực trạng về phương pháp giảng dạy môn thanh nhạc hệ trung cấp. Bên cạnh những mặt tích cực của vấn đề đào tạo trước đây thì vẫn còn nhiều vấn đề bất cập, chưa hợp lý trong giai đoạn hiện nay. Trong chương trình, số lượng bài tập luyện thanh chưa phong phú. Chưa có sự thống nhất trong chương trình giảng dạy của các giảng viên. Chưa có tiêu chí lựa chọn các bài tập luyện thanh theo từng kỳ, từng năm nói riêng ở các kỹ thuật cụ thể.

Giáo trình Trung cấp thanh nhạc chưa có mà vẫn đang tham khảo từ Giáo trình thanh nhạc hệ Cao đẳng thanh nhạc của trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật và Du lịch Hạ Long và một số giáo trình khác của Học viện Âm nhạc Quốc Gia Việt Nam, Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội và của một số giáo sư đầu ngành. Vì thế chưa có quy định rõ ràng về các bài tập theo từng kỳ, từng năm học cho nên quy trình thực hiện các kỹ thuật thanh nhạc ứng dụng vào bài tập luyện thanh chưa thống nhất.

Về phương pháp giảng dạy của các GV là thị phạm thuyết trình. Ngoài những ưu điểm đã đạt được chúng tôi còn nêu ra các mặt hạn chế cần được khắc phục.

Việc tuyển sinh đầu vào không đồng đều sẽ dẫn đến việc nhận thức của học sinh rất khác nhau. Công tác kiểm tra đánh giá còn xem nhẹ chưa

Đây cũng là cơ sở cho việc nâng cao phương pháp giảng dạy các bài tập luyện thanh cho hệ trung cấp thanh nhạc khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long

Qua chương thứ nhất, chúng ta đều nhận thấy những mặt tích cực cũng như những bất cập trong phương pháp giảng dạy các bài tập luyện thanh trong chương trình đào tạo hệ trung cấp thanh nhạc chính quy tại trường Đại học Hạ Long. Với những ưu điểm cần phát huy, những hạn chế còn tồn tại chúng ta cần phải nâng cao chất lượng giảng dạy để phù hợp với nhu cầu đào tạo hiện nay.

Chương 2

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO

CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY

Điều chỉnh, bổ sung chương trình giảng dạy các bài tập luyện thanh trong tập từng năm học
1. Điều chỉnh chương trình giảng dạy

Như ở chương 1 chúng tôi đã trình bày, chương trình chi tiết hiện tại còn rất nhiều hạn chế nhất là trong việc chọn các bài tập luyện thanh cho các kỳ học chưa phân bổ bài tập theo từng kỹ thuật thanh nhạc cơ bản nên không còn phù hợp. Về cơ bản, các loại giọng hát đều phải tập hát các bài tập Vocalise sau đó mới tập các tác phẩm. Tuy nhiên, sẽ có những loại giọng có âm sắc phù hợp với từng bài tập khác nhau.

Tiêu chí chọn bài cho các năm học

Năm thứ nhất của hệ Trung cấp thanh nhạc, học sinh được học lý thuyết về những vấn đề liên quan đến ca hát, học các kỹ thuật cơ bản về hơi thở, khẩu hình, vị trí âm thanh, tập hát chuyển giọng, thống nhất vị trí âm thanh, âm sắc với các nguyên âm khác nhau ở các âm khu. Chính vì thế trong năm thứ nhất HS sẽ học các bài luyện thanh để mở rộng âm vực, phát triển giọng hát (luyện giọng trầm, bổng) vì vậy số lượng bài tập sẽ nhiều hơn các năm tiếp theo. Các bài tập luyện thanh của năm thứ nhất là những bài luyện kỹ thuật hát legato.

Năm thứ hai HS tiếp tục học tập và phát triển kỹ thuật legato, giảng viên luyện tập cho học sinh mở rộng dần âm vực và tính chất linh hoạt của giọng hát, hướng dẫn cho học sinh nữ hát các nốt chuyển giọng và tập hát âm thanh đóng tiếng (voi mixt sombree) của âm khu cao của giọng nam. Bên cạnh đó, học sinh học kĩ thuật hát Staccato. Vậy bài tập luyện thanh năm thứ hai sẽ chọn các bài tập nhằm tiếp tục rèn luyện kỹ thuật hát legato và rèn luyện kỹ thuật hát staccato.

Năm thứ 3 vẫn tiếp tục rèn luyện kỹ thuật hát legato ở mức độ cao hơn và học kỹ thuật Passage. Các bài tập trong năm thứ 3 sẽ có bài tập rèn luyện kỹ thuật hát legato với mức độ lớn hơn về độ dài, âm vực, âm hình tiết tấu.. và các bài tập rèn luyện kỹ thuật hát Passage.

Năm thứ 4 là năm cuối cùng của hệ trung cấp thanh nhạc nên chỉ cần đạt được yêu cầu hát: tròn vành rõ chữ, củng cố âm khu, ổn định về vị trí âm thanh còn việc xử lý sắc thái tình cảm trong tác phẩm chỉ là bước cảm nhận ban đầu qua sự giới thiệu và gợi ý của GV. Vì là năm cuối cấp nên HS trung cấp đã được học các thuật thanh nhạc cơ bản nhất, cho nên các bài tập của năm thứ 4, chúng tôi lựa chọn các dạng bài bao gồm rèn luyện cả ba kỹ thuật hát legato, staccato, passage có trong bài tập hoặc lựa chọn các bài tập khó của TC3 và có nhiều ký hiệu của tác giả yêu cầu xử lý sắc thái trong tác phẩm.

Phân bổ lại các bài tập luyện thanh trong chương trình giảng dạy

Trong phạm vi đề tài nghiên cứu chúng tôi muốn đề cập đến tiêu chí chọn các bài vocalise và đi sâu vào tiêu chí chọn các vocalise trong cuốn Giuseppe Concone.“30 bài tập luyện thanh trung cấp Concone Op.9” phù hợp với thực tế đào tạo tại địa phương và yêu cầu về chất lượng học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp của trường Đại học Hạ Long.

Chúng tôi lựa chọn số lượng và chất lượng các bài vocalise theo từng năm học phù hợp và tương ứng với các kỹ thuật hát thanh nhạc theo một quá trình cụ thể. Vì thế chúng tôi phân bổ và phân loại lại chương trình giảng dạy các bài tập luyện thanh trong tập Conconce op.9 cho từng năm học như sau:

2.1.2. Bổ sung một số bài trong tập vào chương trình giảng dạy

Hiện nay giáo trình được sử dụng thường xuyên và nhiều nhất trong quá trình học bài tập luyện thanh cho đối tượng trung cấp thanh nhạc của khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long là “30 bài tập luyện thanh trung cấp Concone Op.9” của Giuseppe Concone. Từ nội dung giảng dạy của các thầy cô giáo tổ thanh nhạc, thông qua nghiên cứu, sử dụng một số tài liệu của các giáo sư, tham khảo giáo trình giảng dạy thanh nhạc của các nhà sư phạm Thanh nhạc chúng tôi đã chọn ra và bổ sung một số bài Vocalise trong cuốn “24 bài Vocalise của tác giả Panofka” để thêm phong phú hơn về các bài tập trong chương trình giảng dạy, học sinh được tiếp cận với nhiều dạng bài tập khác nhau.

Bổ sung bài tập cho kỹ thuật hát staccato

Lựa chọn các bài tập có âm vực không quá rộng, độ dài của bài tập không lớn để bước đầu rèn luyện kỹ thuật bật âm thanh nhẹ nhàng đó là các bài số 05, 10 (xem phần phụ lục)

Bổ sung bài tập cho kỹ thuật hát passage

Lựa chọn các bài tập có tốc độ vừa phải, độ dài của bài tập không lớn để bước đầu rèn luyện kỹ thuật bật âm thanh nhẹ nhàng đó là các bài số 09, 11 (xem phần phụ lục)

Tuy nhiên, đây chỉ là cách sắp xếp theo ý kiến chủ quan của tôi, cần có sự góp ý của các giảng viên Thanh nhạc trong tổ, cần sự đồng ý và phê duyệt của hội đồng nghệ thuật. Thông qua đó chúng tôi sẽ tiếp tục bổ sung và hoàn thiện thêm một số Vocalise của Panofka vào chương trình giảng dạy của mình để phù hợp với khả năng của học sinh ở từng giai đoạn cụ thể và phù hợp với xu thế của thời đại.

Sau khi bổ sung thêm bài tập, chúng tôi có một chương trình học các bài tập Vocalise đầy đủ cho hệ trung cấp thanh nhạc trường Đại học Hạ Long (xem phụ lục 02)

Một số giải pháp cho phương pháp giảng dạy

Từ những thiếu sót và hạn chế của phương pháp giảng dạy cũ, chúng tôi xin đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các bài tập luyện thanh như sau:

Tăng cường sử dụng phương pháp thuyết trình

Như ở chương 1 chúng tôi đã trình bày, các GV trong quá trình rất hay bỏ qua phương pháp thuyết trình hoặc sử dụng rất ít phương pháp này mà đi thẳng vào phương pháp thị phạm. Chính vì thế dẫn đến việc trong quá trình học, HS không hiểu sâu vấn đề. Tăng cường sử dụng phương pháp thuyết trình sẽ giúp HS hiểu bài ngay từ bước đầu tiên trong quá trình học bài tập vocalise từ đó hiệu quả học tập sẽ cao hơn.

Phân tích tác phẩm

Rèn luyện hơi thở

Một số thay đổi khi áp dụng phương pháp thị phạm

Đổi mới cách tập vỡ bài mới

Sửa lỗi ở một số nốt thuộc âm khu cao

2.3. Đổi mới phương pháp kiểm tra – đánh giá

Trong các kỳ thi trước đây đều chấm điểm chung cho cả phần thi hát bài tập luyện thanh và phần thi hát ca khúc vì thế rất khó đánh giá chất lượng dạy và học các bài tập luyện thanh của cả GV và HS. Từ đó sẽ không thể rút ra ưu nhược điểm trong quá trình học tập các bài tập luyện thanh để học kỳ sau còn có sự điều chỉnh. Chính vì thế nên có biểu điểm chấm riêng cho hai phần thi hát bài tập luyện thanh và phần thi hát ca khúc, sau đó lấy điểm trung bình cộng của hai phần thi làm điểm đánh giá cuối cùng của học phần.

Ở phần kiểm tra giữa kỳ: đây là phần kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức của HS sau khi học được một nửa thời gian trong một học kỳ của môn học. Dựa vào kết quả kiểm tra giữa kỳ có thể đánh giá được chất lượng dạy và học của GV và HS. Với vai trò rất quan trọng như vậy nên hình thức và nội dung kiểm tra cần được lập kế hoạch kĩ lưỡng để việc đánh giá được xác thực. Đối với các năm học sẽ lập hội đồng chấm thi giữa kỳ như đối với thi hết học kì để GV của các lớp có thể đánh giá chất lượng HS của nhau từ đó phát hiện ra các mặt hạn chế rồi cùng nhau bàn luận để tìm ra phương án khắc phục cho quá trình học tiếp theo.

2.4. Một số giải pháp khác

Hướng dẫn phương pháp tự học

Muốn nâng cao được hiệu quả học tập, học sinh phải được học tập và nêu gương những điển hình gương mẫu trong việc tự học, tự rèn luyện. Rèn luyện thói quen tự giác học ngoài giờ lên lớp với giảng viên. Tự học tự rèn luyện một cách đúng mực và phù hợp là đường đi đúng, đi nhanh đến những thành quả biến những ước mơ thành hiện thực. Đó cũng là thực hiện tốt nguyên tắc: dần dần và liên tục nắm vững kỹ thuật hát.

Nâng cao tay đàn piano cho giảng viên dạy và đệm thi

Tất cả chúng ta đều rất hiểu rằng việc của người đệm đàn là vô cùng quan trọng có quyết định vô cùng lớn tới chất lượng học tập.

Vì thế, để học sinh có thể hát tốt hơn các bài tập Vocalise chúng ta cần nâng cao tay đàn piano cho các GV giảng dạy và các GV đệm thi.

2.5. Thực nghiệm sư phạm

2.5.1. Dạy thực nghiệm

Sau khi chỉnh sửa và bổ sung cho chương trình mới chúng tôi tiến hành dạy thực nghiệm các bài tập luyện thanh. Chúng tôi lựa chọn hai nhóm HS có trình độ ngang nhau rồi tiến hành dạy thực nghiệm trong một học kỳ 2 năm thứ hai theo hai cách:

Nhóm 1: dạy theo chương trình cũ, phương pháp cũ

Nhóm 2: dạy theo chương trình đã sửa đổi và bổ sung

2.5.2. Kết quả

Chúng tôi đã tiến hành kiểm tra và sử dụng phiếu khảo sát để lấy ý kiến của hai nhóm, mỗi nhóm 10 học sinh trung cấp Thanh nhạc từ năm thứ nhất đến hết học kì I năm thứ 4.

Kết quả thi

Từ kết quả trên ta thấy, sau thời gian 1 kì học áp dụng phương pháp giảng dạy mới nhằm nâng cao chất lượng dạy các bài tập luyện thanh số học sinh trên đã có những dấu hiệu tiến bộ nhất định.

Tiểu kết chương 2

Văn hóa vốn gắn liền với toàn bộ cuộc sống và sự phát triển của xã hội. Con người ra đời cùng với văn hóa, trưởng thành nhờ văn hóa, hướng tới tương lai cũng là nhờ văn hóa. Việt nam của chúng ta ngày nay luôn có quyền tự hào về một đất nước sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc, gần 100 năm đô hộ của thực dân Pháp, hơn 20 năm xâm lược của đế quốc Mỹ xong Việt Nam vẫn giữ được bản sắc văn hóa của mình, đó là “Một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Bên cạnh việc giữ gìn và phát huy những giá trị to lớn, những truyền thống quý báu mà ông cha ta đã để lại cho đời đời con cháu về sau, chúng ta phải luôn đổi mới, hội nhập, tiếp thu những tinh hoa văn hóa toàn nhân loại để làm phong phú hơn nền văn hóa của nước nhà.

Âm nhạc cũng không nằm ngoài việc góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị cao đẹp của văn hóa. Chính vì vậy mà việc nhìn nhận, tiếp cận, đổi mới phương pháp và nội dung cho phù hợp với xu thế phát triển của thời đại là rất cần thiết.

Đối với công tác đào tạo thanh nhạc chuyên nghiệp của khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long, tuy rằng đã đạt được rất nhiều thành tích nổi trội xong vẫn còn những hạn chế nhất định trong việc thống nhất chương trình, giáo trình giảng dạy, phương pháp giảng dạy đặc biệt là giảng dạy các bài tập luyện thanh (Vocalise).

Trên cơ sở chương trình chi tiết hiện tại còn rất nhiều hạn chế nhất là trong việc chọn các bài tập luyện thanh cho các kì học chưa phân bổ bài tập theo từng kĩ thuật khác nhau nên không còn phù hợp. Bằng các hình thức tham khảo chương trình, giáo trình để phân tích các mặt hạn chế từ kết quả giảng dạy, căn cứ vào kết quả học tập của học sinh, chúng tôi đưa ra phương pháp dạy thực nghiệm mới có ý nghĩa thiết thực và phù hợp với trình độ học sinh hệ trung cấp thanh nhạc cũng như tình hình đào tạo thanh nhạc tại khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

Trong chương hai, chúng tôi đã nêu các tiêu chí chọn bài tập luyện thanh cho từng năm học sau đó phân loại các dạng bài tập. Căn cứ theo kết quả phân loại đó, chúng tôi phân bổ lại chương trình giảng dạy các bài tập luyện thanh trong tập Conconce op.9 cho từng năm học. Tuy nhiên số lượng bài tập chưa được phong phú ở một số thể loại cho nên chúng tôi đã bổ sung một số bài tập luyện thanh trong cuốn “24 bài Vocalise của tác giả Panofka” vào chương trình giảng dạy để thêm phong phú vào số lượng cũng như chất lượng các dạng bài tập. Bên cạnh đó, chúng tôi đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các bài tập luyện thanh đối với các học sinh hệ trung cấp thanh nhạc của khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

Khi tham khảo, phỏng vấn, xin ý kiến của các chuyên gia cũng như tìm hiểu các nguồn tài liệu nghiên cứu chúng tôi nhận thấy rằng việc học tập các bài tập luyện thanh là rất quan trọng. Tuy nhiên, để hát tốt các bài tập luyện thanh ngoài việc rèn luyện thật tốt các kỹ thuật thanh nhạc cơ bản như : hát liền tiếng (Cantilena), hát âm nảy (staccato), hát lướt ( passage), hát sắc thái tình cảm (Diminuendo-Crescendo) học sinh còn phải luyện tập thật chính xác về hơi thở, khẩu hình, âm thanh cũng như việc tự học bài tập trước khi đến lớp.

Một đặc điểm rất quan trọng nữa khi hát các bài tập luyện thanh đó là sự phối hợp, hòa quyện giữa học sinh hát và giảng viên đệm piano với những phần đệm có sẵn trong tác phẩm. Yếu tố này mang tính chất quyết định đến việc thể hiện đúng tính chất và nội dung của tác phẩm.

Trong chương hai chúng tôi cũng đã áp dụng dạy thực nghiệm chương trình mới đã được phân bổ lại. Từ việc phân tích kết quả dạy thực nghiệm để đánh giá tính khả thi của phương pháp giảng dạy mới đã nhận được một kết quả rất đáng vui mừng từ phía học sinh cũng như của các GV của tổ thanh nhạc. Đó là sự đồng thuận, hứng thú và đánh giá cao tầm quan trọng của việc đổi mới này.

KẾT LUẬN

Bước vào thế kỷ XXI, những đòi hỏi bức xúc của sự phát triển đất nước cùng với sự hội nhập với các khu vực và trên thế giới đã đòi hỏi nền giáo dục ÂN Việt Nam phải có nhiều nghiên cứu mới về lý thuyết chuyên ngành, phương pháp sư phạm chuyên ngành cũng như phương pháp thực hành chuyên ngành. Điều đó sẽ giúp ích rất nhiều cho giáo dục ÂN ở các bậc học của HS khi học về ÂN trong đó có bộ môn chuyên ngành thanh nhạc.

Khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ long với vai trò đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực về chuyên ngành nghệ thuật ở các cấp bậc trung cấp, cao đẳng trong đó có bộ môn thanh nhạc đã góp phần vào lĩnh vực nghiên cứu, bảo tồn và phát huy những giá trị âm nhạc truyền thống, biểu diễn các loại hình âm nhạc không chỉ ở Hạ Long – Quảng Ninh mà còn ở một số nước như :Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản…nhằm phát huy những giá trị âm nhạc truyền thống, giới thiệu với bạn bè năm châu về âm nhạc Việt Nam cũng như tiếp thu những tinh hoa âm nhạc của Thế Giới.

Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay, khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long lại gặp một số khó khăn nhất định trong quá trình đào tạo như: Tài liệu giảng dạy, giáo trình, chương trình chi tiết, cơ sở vật chất (phòng học, thiết bị nghe, nhìn, giảng viên, số lượng học sinh...). Bên cạnh những thành tích đã đạt được trong quá trình giảng dạy phương pháp cũ thì đến thời điểm hiện tại những phương pháp đó đã không còn phù hợp với công tác đào tạo. Tất cả những yếu tố đó đã gây những ảnh hưởng không nhỏ thậm chí như một bức tường lớn ngăn cách sự phát triển trong công tác đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp nói chung và công tác đào tạo chuyên ngành trung cấp thanh nhạc hệ chính quy của khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

Từ những hạn chế và bất cập được nói đến trong chính luận văn này, chúng tôi muốn đóng góp một phần nhỏ trong việc đổi mới và nâng cao phương pháp giảng dạy thanh nhạc tại khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long với đề tài “Nâng cao chất lượng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long”

Luận văn gồm 02 chương trong đó:

Chương thứ nhất là phần cơ sở lý luận và thực trạng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh trung cấp thanh nhạc của khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long. Ở chương này chúng tôi nêu lên định nghĩa, ý nghĩa và vai trò của ca hát đăc biệt là nhấn mạnh về nghệ thuật ca hát là một trong những loại hình nghệ thuật khó nhất và trang bị các kiến thức âm nhạc cho một ca sĩ để nâng cao chất lượng ca hát là vô cùng cần thiết. Trong quá trình học tập bộ môn thanh nhạc thì việc học các bài tập luyện thanh là rất quan trọng vì nó được ví như cầu nối để dẫn dắt sang việc học tập và thể hiện các bài hát được tốt hơn và trong quá trình giảng dạy thì dạy các bài tập luyện thanh được bắt đầu ngay từ khi học sinh tiếp cận với thanh nhạc chuyên nghiệp.

Tuy nhên, trong phần thực trạng giảng dạy các bài tập luyện thanh tại tổ thanh nhạc thuộc khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long hiện nay ngoài các ưu điểm đã đạt được thì còn rất nhiều hạn chế cần được khắc phục như : chưa có giáo trình, khung chương trình chi tiết chưa sắp xếp được các bài tập theo thứ tự từ dễ đến khó và theo các kỹ thuật mà đã được quy định theo một quy trình học tập trong 4 năm học, phương pháp giảng dạy của các giảng viên chưa thống nhất, số lượng đơn vị học trình của các kiến thức cơ sở lại quá cao so với số lượng đơn vị học trình của các môn chuyên ngành, chưa có tiêu chí chọn bài thống nhất cho từng học kỳ cũng như từng năm học, chưa có giảng viên đệm piano chuyên ngành trong quá trình học. Đa phần các giảng viên thanh nhạc và giảng viên đệm hát đều đệm đàn theo cảm tính chứ không theo phần đệm của tác giả. Tất cả những bát cập trên là cơ sở lý luận để chúng tôi đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

Chương thứ hai trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn, phỏng vấn chuyên gia, nghiên cứu các tài liệu của các chuyên gia đầu ngành về bộ môn thanh nhạc, chúng tôi đã đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy các bài tập luyện thanh với những nội dung cụ thể nư sau: ở phần điều chỉnh và bổ sung các bài tập, chúng tôi đã đưa ra tiêu chí chọn bài tập cho từng năm học, từ đó hệ thống và sắp xếp lại các bài tập theo các kỹ thuật, theo tính chất âm nhạc tư dễ đến khó theo từng năm học. Đây cũng là cơ sở để chúng tôi chọn bài tập bổ sung để chương trình học thêm phong phú tạo hấp dẫn đối với học sinh khi học tập. Tuy nhiên, đây chỉ là cách sắp xếp theo ý kiến chủ quan của chúng tôi, cần có sự góp ý của các giảng viên Thanh nhạc trong tổ, cần sự đồng ý và phê duyệt của hội đồng nghệ thuật khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long.

Phần quan trọng nhất của luận văn cũng là đóng góp những cái mới mà luận văn chúng tôi muốn đề cập đến đó chính là đổi mới phương pháp giảng dạy. Muốn có một phương pháp giảng dạy tốt và phù hợp thì điều đầu tiên là người giảng viên cần phải nắm rõ về khả năng âm nhạc, thanh nhạc mà mình hương dẫn. Trên thực tế tất cả các học sinh học thanh nhạc đều phải học và hát được các bài tập luyện thanh bởi bài tập luyện thanh là quy định bắt buộc trong quá trình học và các bài tập đều được viết ở các loại giọng khác nhau.

Để hát tốt các bài tập luyện thanh ngoài việc rèn luyện để hoàn thiện các kỹ thuạt hát còn phải rèn luyện tốt về hơi thở, khẩu hình, âm thanh cũng như có sự trải nghiệm, tư duy xử lý sắc thái tình cảm trong bài tập. Đặc biệt, việc phân tích bài tập là một bước rất trọng sẽ giúp cho HS hiểu rõ hơn về tác phẩm và rất thuận lợi trong quá trình học.

Xướng âm trước khi hát cũng là một phần rất quan trọng trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, giúp học sinh nắm vững được cao độ, trường độ, giai điệu của bài tập để tránh tình trạng hát phô, chênh hát sai trường độ và tính chất âm nhạc của bài tập. Và cuối cùng cần hướng dẫn cho HS phương pháp tự học như: tập vỡ bài, tập luyện thanh, tập hơi thở, khẩu hình, nghe băng đĩa mẫu, khuyến khích HS tham gia hát và biểu diễn trước đám đông để nâng cao khả năng biểu diễn.

Công tác giáo dục âm nhạc chuyên nghiệp hiện nay ở nước ta vẫn còn đang được các giáo sư đầu ngành nghiên cứu trên nhiều phương diện. Ở góc độ luận văn này, chúng tôi chỉ xin đưa ra một số vấn đề nhằm nâng cao phương pháp giảng dạy các bài tập luyện thanh đối với học sinh thanh nhạc hệ trung cấp thuộc khoa nghệ thuật trường Đại học Hạ Long. Tuy kinh nghiệm giảng dạy và kinh nghiệm nghiên cứu còn nhiều hạn chế, nhưng chúng tôi hi vọng luận văn ““Nâng cao chất lượng giảng dạy các bài luyện thanh cho học sinh Thanh nhạc hệ trung cấp khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long” sẽ là tài liệu tham khảo cho các giảng viên trong quá trình giảng dạy và là cơ sở lý thuyết cho các học sinh, sinh viên nghiên cứu, thực hành nghề nghiệp trong quá trình học hát.