MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trường Đại học Hạ Long có vai trò, vị trí quan trọng trong công tác đào tạo lực lượng giáo viên, diễn viên trong đó có đội ngũ giáo viên âm nhạc cho tất cả các hệ đào tạo cũng như diễn viên cho các đoàn nghệ thuật và các công ty, xí nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và các thành phố, các huyện của các tỉnh lân cận. Những năm gần đây, trước thực tế còn có những khó khăn về nhu cầu đầu ra của diễn viên nhất là đối với hệ TC thanh nhac, nhưng nhà trường vẫn đang cố gắng xây dựng lại cơ sở vật chất, từng bước nâng cao trình độ GV với mục đích phát triển toàn diện trong xu thế tập trung đổi mới, hội nhập, nâng cao chất lượng dạy và học của từng bộ môn, từng chuyên ngành và đến tất cả các môn học cho từng đối tượng.
Trong các môn học của hệ đào tạo TC thanh nhạc, Ký xướng âm giúp cho học sinh thanh nhạc có những kỹ năng thực hành tốt như: có thể tự vỡ bài hát; biết nghe và cảm thụ âm nhạc và làm tiền đề để các em tiếp cận các môn âm nhạc khác được thuận lợi hơn. Học tốt Ký xướng âm, HS sẽ học tốt âm nhạc. Tuy nhiên, trong quá trình dạy học, do hoàn cảnh khách quan cũng như chủ quan, chất lượng môn học này còn chưa cao, chưa thực sự đáp ứng được mục tiêu đào tạo chúng của nhà trường.
Là một GV âm nhạc tại Đại học Hạ Long, nhận thức được vai trò quan trọng của môn Ký xướng âm trong chương trình đào tạo TC thanh nhạc, trong khi học sinh thanh nhạc lại rất sợ học môn này, tôi muốn nghiên cứu và tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng môn học. Đề tài nghiên cứu của chúng tôi có tiêu đề “Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Ký xướng âm cho học sinh trung cấp thanh nhạc khoa nghệ thuật, Trường Đại học Hạ Long”.
2. Lịch sử đề tài
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu để viết đề tài cho thấy: Ký xướng âm là môn học đã thu hút được sự quan tâm đông đảo của các nhà khoa học, các giảng viên trực tiếp giảng dạy nghiên cứu.
Nhiều sách Ký xướng âm được công bố trở thành tài liệu giảng dạy cho từng cấp học, đối tượng học … phục vụ cho công tác giảng dạy tại các cơ sở đào tạo. Ngoài ra là các luận văn Thạc sĩ cũng đã đi vào nghiên cứu ở mảng đề tài này nhưng chủ yếu đi vào phản ánh thực trạng giảng dạy môn Ký xướng âm cho đối tượng là SV sư phạm âm nhạc ở một số trường ĐH, CĐ thời gian qua, cũng như đưa ra được một số giải pháp, phương hướng đổi mới, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo môn học Ký xướng âm cho đối tượng này chứ không phải là HS, SV chuyên nhạc. Do vậy, vấn đề “Nâng cao chất lượng giảng dạy Ký xướng âm cho học sinh TC thanh nhạc ở trường Đại Học Hạ Long” hiện chưa có một công trình nào đề cập đến và đề tài của chúng tôi không trùng lặp với các công trình đã công bố.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
-Chương trình, giáo trình và phương pháp giảng dạy ký xướng âm
-Đội ngũ giáo viên và đặc điểm học sinh
-Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn ký xướng âm
3.2. Phạm vi nghiên cứu
-Phạm vi chương trình: Học phần ký - xướng âm cho hệ TC thanh nhạc Khoa nghệ thuật Trường Đại Học Hạ Long
-Khảo sát tình hình giảng dạy và giảng dạy thực nghiệm môn ký xướng âm cho học sinh hệ TC thanh nhạc tại ĐH Hạ Long.
4. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ lý luận và thực tiễn để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn Ký xướng âm hệ TC thanh nhạc Khoa nghệ thuật tại trường Đại học Hạ Long
5. Phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, chúng tôi sử dụng hai nhóm phương pháp nghiên cứu chính sau đây:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: thống kê, phân tích, tổng hợp tài liệu liên quan đến đề tài.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực nghiệm: tiến hành giảng dạy thực nghiệm để đánh giá các giải pháp đưa ra.
6. Đóng góp của đề tài
Kết quả nghiên cứu, đặc biệt là các giải pháp của đề tài đưa ra có thể vận dụng vào thực tế giảng dạy, mang lại hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn Ký xướng âm cho học sinh chuyên nghành TC thanh nhạc tai Trường Đại Học Hạ Long và những trường khác có điều kiện tương tự.
7. Bố cục Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, bố cục luận văn gồm 2 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực trạng giảng dạy môn Ký xướng âm hệ TC thanh nhạc khoa nghệ thuật - Đại Học Hạ Long.
Chương 2: Một số giải pháp.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY
MÔN KÝ XƯỚNG ÂM HỆ TC THANH NHẠC
KHOA NGHỆ THUẬT ĐẠI HỌC HẠ LONG
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Ký xướng âm
Ký xướng âm là một môn học cơ bản và rất quan trọng trong chương trình giáo dục âm nhạc chuyên nghiệp. Học ký xướng âm chính là học những bước đi ban đầu của âm nhạc.
Ký xướng âm là cụm từ viết tắt của hai kỹ năng: Xướng âm và ký âm (ghi âm). Nói cách khác đây là môn học gồm hai kỹ năng đọc và ghi nhạc.
Xướng âm là môn học, học phương pháp đọc bản nhạc cho đúng nhịp điệu, đúng cao độ, tiết tấu theo các dấu hiệu đã ghi trong bản nhạc bằng giọng người, mã hóa các nốt nhạc thành âm thanh với âm sắc giọng người. Đọc tốt một bài xướng âm phải thể hiện được đầy đủ những kỹ năng liên quan như: kỹ năng về cao độ, trường độ, các loại nhịp, cách ngắt câu…
Ký âm chính là cách luyện tai nghe, luyện trí nhớ âm nhạc và ghi chép lại các âm thanh bằng các ký hiệu âm nhạc.
1.1.2. Vai trò của Ký xướng âm.
*Vai trò của Ký xướng âm trong việc học âm nhạc nói chung
Ký xướng âm là một trong những môn học cơ bản nhất, làm tiền đề cho người học âm nhạc học tập để trở thành bất cứ là người nhạc sĩ, ca sĩ, nghệ sĩ piano, violon, kèn…hay một nhà lý luận âm nhạc, một giảng viên âm nhạc.
Ký xướng âm sẽ giúp người học nâng cao kỹ năng nhìn vào bản nhạc tốt nhất và nghe nhạc thuận hơn, cảm nhận âm thanh sâu sắc hơn.
*Vai trò của Ký xướng âm trong đào tạo học sinh TC thanh nhạc
Đối với chuyên ngành TC thanh nhạc, dù là những người học có năng khiếu cũng không thể không học môn Ký xướng âm. Bởi vì ký xướng âm giúp các em đọc thông viết thạo âm nhạc qua đó giúp các em học tốt chuyên ngành thanh nhạc khi các em có thể tự mình vỡ bài hát …. Môn học vì thế được rải đều gần như tất cả các học phần trong chương trình học tập của học sinh hệ TC, song hành cùng với môn chuyên ngành. Học tốt môn Ký xướng âm, HS thanh nhạc có thể hát tốt, hát chuẩn xác là cơ sở để thể hiện cảm xúc của tác phẩm một cách trọn vẹn.
Ký xướng âm có vai trò rất lớn không chỉ giúp học sinh học tập tốt chương trình âm nhạc trong nhà trường, mà còn là hành trang cho các em ở bậc học cao hơn. Thậm chí, trong những năm tháng công tác sau này, các em có thể chủ động dàn dựng tác phẩm và tiếp tục truyền dạy thanh nhạc cho các thế hệ kế tiếp.
1.2. Vài nét về khoa nghệ thuật Trường Đại học Hạ Long và thực trạng giảng dạy môn ký xướng âm tại trường.
1.2.1. Vài nét về khoa nghệ thuật Trường Đại học Hạ Long
Khoa Nghệ thuật trường Đại học Hạ Long tiền thân là trường Cao đẳng VHNT & DL Hạ Long được sát nhập vào trường Đại học Hạ Long ngày 27/12/2014. Khoa có nhiệm vụ đào tạo đội ngũ giáo viên âm nhạc và mỹ thuật có phẩm chất chính trị, có tri thức, năng động sáng tạo, tiếp cận và thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học âm nhạc. Khoa gồm các tổ bộ môn như: Tổ nhạc cụ hiện đại, tổ nhạc cụ truyền thống, tổ lý luận âm nhạc, tổ thanh nhạc, tổ mỹ thuật, tổ múa. Mỗi tổ bộ môn đảm nhận những nhiệm vụ dạy học có liên quan trực tiếp đến chuyên ngành giảng dạy, đào tạo học sinh, sinh viên và bám sát mục tiêu đào tạo.
*Về đội ngũ và trình độ GV của khoa.
Hiện tại đội ngũ giảng viên Khoa Nghệ thuật của trường ĐH Hạ Long có 40 giảng viên, trong đó có 12 thạc sĩ, 19 giảng viên đang hoàn thành chương trình thạc sĩ, 09 cử nhân. Riêng âm nhạc gồm có 26 giảng viên, trong đó có 7 Thạc sĩ, số còn lại là các cử nhân đang theo học chương trình đào tạo Thạc sĩ.
*Đặc điểm giáo viên dạy môn Ký xướng âm.
Với môn ký xướng âm, thông thường ở các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp như Học viện Âm nhạc QG VN, Học viện Âm nhạc Huế hay Nhạc viện TP HCM là do các GV thuộc chuyên ngành Lý luận âm nhạc (nay là chuyên ngành Âm nhạc học) đảm nhiệm. Nhưng với trường ĐH Hạ Long lại có sự khác biệt, do số GV tốt nghiệp ngành âm nhạc học chỉ có 2 người nên không đủ người để bao quát tất cả các môn kiến thức âm nhạc, do vậy môn ký-xướng âm do rất nhiều GV có chuyên ngành khác nhau được chưng dụng để tham gia giảng dạy. Cụ thể là, những năm vừa qua luôn có 6 hoặc 7 thầy cô tham gia dạy môn học này ở các chuyên ngành sau: 4 GV thuộc chuyên ngành nhạc cụ dân tộc, 1 GV chuyên ngành thanh nhạc, 1 GV sáng tác; 1 GV sư phạm âm nhạc. Do không được đào tạo chuyên sâu về chuyên ngành ký-xướng âm cũng như phương pháp giảng dạy nên chắc chắn các GV cũng không tránh được những khó khăn khi mới đứng lớp.
*Cơ sở vất chất.
Tiền thân là trường Cao Đẳng VHNT&DL Quảng Ninh trước đây, nay là trường Đại học Hạ Long, cơ sở vật chất được nhà trường trang bị đầy đủ các trang thiết bị như: phòng học đủ chất lượng cho việc giảng dạy các chuyên ngành thanh nhạc, nhạc cụ hiện đại và truyền thống, sư phạm âm nhạc, múa và các lớp tập thể với các dụng cụ thiết yếu như: nhạc cụ, giá nhạc, máy chiếu, máy nghe nhạc v..v…
Như vậy, trang thiết bị dạy học về cơ bản nhà trường đã đáp ứng được yêu cầu dạy học.
1.2.2.Đặc điểm năng khiếu, trình độ âm nhạc và các điều kiện khác của học sinh TC Thanh nhạc.
Học sinh TCTN nói chung đa phần đều có xuất xứ là người trong tỉnh Quảng Ninh, chỉ có một số ít là tới từ ngoại tỉnh. Các em là những học sinh có xuất thân từ những gia đình cán bộ, công nhân và nông dân…số con em trong ngành là tương đối ít. Chính vì vậy, nên năng khiếu và sự tiếp thu âm nhạc của các em còn nhiều hạn chế, đặc biệt là cảm nhận về cao độ, tiết tấu. Ngoài ra, trong tư tưởng của các em chỉ coi ký – xướng âm như một môn học phụ, nên sự đầu tư thời gian và trí tuệ vào việc học tập dẫn đến kết quả học tập môn ký xướng âm chưa cao đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình học tập chuyên ngành thanh nhạc.
1.2.3. Chương trình và giáo trình giảng dạy.
* Chương trình khung.
Môn ký xướng âm cho hệ trung cấp chuyên ngành (trong đó có thanh nhạc) gồm 270 tiết, được phân bổ thành 6 kỳ (6 học phần, mỗi học phần 45 tiết) học trong 3 năm đầu với nội dung được phân bổ như sau:
Học phần I: học các giọng Đô trưởng (C-dur), Son trưởng (G-dur). Fa trưởng (F-Dur),
Học phần II: La thứ (a-moll), Mi thứ (e-moll), Rê thứ (d-moll), Rê trưởng (D-dur), Si thứ (h-moll)
Học phần III: Si giáng trưởng (B-dur), Son thứ (g-moll), La trưởng (A- dur), Fa thăng thứ (fis-moll),
Học phần IV: Mi trưởng (E-dur), Đô thăng thứ (cis-moll), La giáng trưởng (As-moll), Fa thứ (f-moll).
Học phần V : Mi giáng trưởng (Es-dur), Đô thứ (c-moll), Si trưởng (B-Dur), Sol thăng thứ (Gis-moll)
Học phần VI: Rê giáng trưởng (Des-Dur), Si giáng thứ (B-moll).
Do dạy học chủ yếu bám theo giáo trình xướng âm gồm 11 quyển viết cho hệ trung học 11 năm nên học phần I chỉ học các giọng trưởng gồm C dur, G dur, F dur. Để tương xứng với học phần I, học phần II HS được học các giọng thứ song song với các giọng trưởng của học phần I và học tiếp một cặp trưởng thứ có 2 dấu hoá (D dur và h moll). Việc sắp xếp như trên là rất bất cập, vì theo cải cách giáo dục hiện nay nhất là hệ trung học đã được rút gọn lại thì việc sắp xếp lại chương trình học cho phù hợp vừa đảm bảo được tính vừa sức, vừa đảm bảo được tính khoa học là rất cần thiết. Điều này sẽ được chúng tôi điều chỉnh ở chương 2.
*Chương trình chi tiết.
Gồm 12 chương, mỗi chương có hai nội dung là Xướng âm và Ký âm (nghe ghi âm), chia cho 6 học phần, tương đương với 6 kỳ (3 năm học), mỗi kỳ 45 tiết.
Nhìn vào nội dung chương trình cho thấy, khối lượng kiến thức quá nhiều không phù hợp với chương trình khung ở trên và còn quá nhiều điều bất cập. Cụ thể là :
-Theo khung chương trình thì kết thúc môn học Ký xướng âm, các em chỉ học đến 4 hoặc 5 dấu hoá (Des dur và b moll) nhưng trong chương trình chi tiết các em học hết các giọng đến 7 dấu hoá. Ngoài ra, còn học cả gam và các bài ở điệu thức 5 âm, gam cromatic v.v..
-Chương 1 sắp xếp học ba loại giọng Đô trưởng, Sol trưởng, Pha trưởng rồi chương 2 mới xếp học giọng La thứ, Mi thứ, Rê thứ. Theo tôi các giọng thứ song song cần được xếp học ngay sau giọng trưởng vì chúng có mối liên đới nhau chặt chẽ.
-Quãng là một phần quan trọng trong luyện đọc cao độ ở mỗi bài học xướng âm nhưng lại được phân bổ học vào chương 3 (bắt đầu từ q2, q3).
-Có nhiều nội dung ghi âm khó như: Nghe ghi bài một bè có hai âm hóa, chuyển điệu gần, bài hai bè trên hai dòng nhạc ở khóa khác nhau là khoá Sol và Pha ; nghe ghi bài một bè có hình thái giai điệu crômatic và âm hình tiết tấu đảo phách phức tạp, bài hai bè phức điệu, canon
-Việc cho HS đọc khóa Đô alto, Đô telnor, đọc giai điệu cromatic, đọc các tiết tấu chùm 5, chùm 6là quá sức so với trình độ HS trung cấp.
Từ khung chương trình và nội dung chi tiết của chương trình, các giáo viên khi được phân công dạy học phần nào thì tự xây dựngnội dung cụ thể cho học phần đó.
*Giáo trình
Hiện tại, môn ký xướng âm giảng dạy cho TCTN chưa có giáo trình chính thức. Khi dạy học, giảng viên dựa vào nội dung chương trình đã dẫn ở mục trên kết hợp với trình độ học sinh rồi lựa chọn bài cho phù hợp. Các bài học được các giảng viên lựa chọn chủ yếu từ các giáo trình của các cơ sở đào tạo như:
- Giáo trình “ Xướng âm trung cấp hệ 11 năm ” của HVANQGVN (Nhạc Viện Hà Nội biên soạn trình bày).
- Nguyễn Thị Tố Mai ” Xướng âm cho năm thứ nhất ”, Đại học nghệ thuật TW.
- Nguyễn Hoành Thông - Phạm Thanh Vân: “Giáo trình đọc - ghi nhạc” Nxb Đại học sư phạm.
- Trịnh Hoài Thu, Lê Đức Sang (2006) “Giáo trình âm nhạc phần Ký- xướng âm”, Nxb Giáo dục v..v…
Các giáo trình Ký - Xướng âm nêu trên đều thuộc 2 cơ sở đào tạo là Học viện âm nhạc Quốc Gia và Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật TW cho 2 đối tượng khác nhau là HSSV ÂN chuyên nghiệp và SV sư phạm ÂN. Học sinh TC thanh nhạc tại khoa Nghệ thuật Đại học Hạ Long thuộc nhóm ÂN chuyên nghiệp.
1.2.4. Phương pháp giảng dạy.
Để đánh giá đúng thực trạng giảng dạy, chúng tôi đã tiến hành dự 2 buổi dạy của 2 GV, kết hợp với việc tham khảo giáo án dạy học để có cái nhìn bao quát nhất, từ đó đưa ra đánh giá về ưu điểm và những điểm còn bất cập cần bổ sung, chỉnh sửa.
- Về ưu điểm: GV đứng lớp có kiến thức chuyên môn, tác phong tốt, có sự chuẩn bị đầy đủ về giáo án, giọng nói rõ ràng, có giọng đọc chuẩn, tuy giọng đọc không hay những vẫn thu hút được sự chú ý của SV, sử dụng nhạc cụ tốt.
- Về nhược điểm:
+Về trình bày giáo án còn sơ sài, chưa bao quát được đầy đủ nội dung lên lớp, chưa phân định chi tiết hơn phần nội dung đọc bài xướng âm. Phần thời gian dành cho đọc XA quá nhiều nên phần GA thời gian ít, HS không đủ thời gian thực hiện bài ghi.
+Tuy trong giáo án có đưa ra các phương pháp dạy học cho từng nội dung nhưng quá trình dạy, GV chưa khai thác tốt PP thuyết trình, hướng dẫn cho các em cách đọc những quãng tăng, giảm hay quãng nửa cung chromatic … như thế nào? Chưa dạy các em cách xác định giọng, loại nhịp một cách hợp lý. GV đã làm mẫu quá nhiều cho cả bài luyện gam cũng như bài tập xướng âm. Tuy có để thời gian cho các em tự vỡ bài nhưng đa phần các em không hoàn thành nhiệm vụ. Sau thời gian vỡ bài GV cho HS đọc xướng âm tập thể, GV đàn theo. Điều này đã hạn chế sự tự chủ và khả năng tư duy của HS. Các em sẽ không tự mình lấy được cao độ cho âm chủ, không tự mình vỡ bài. Đó là một trong những lý do khi GV ngưng đàn thì đa số HS không đọc được bài.
Tóm lại, ở cả hai buổi học đều cùng tồn tại những hạn chế:
- Phần đàm thoại có rất nhiều HS không trả lời được những kiến thức nhạc lý nằm trong bài tập, xử lý tiết tấu còn rất chậm, và hầu như phần nhiều HS không đọc được bài khi GV ngưng đàn hoặc đàn sau khi vừa học xong. Phần sửa sai chỉ mới thực hiện được cho một vài cá nhân.
- Phần ghi âm nhanh thường kém hơn phần ghi giai điệu, chỉ có được một số ít HS ghi được bài.
- Phần kiểm tra bài cũ của các em thực hiện không tốt, đọc sai cao độ, xử lý nhịp phách lung túng. Biểu hiện cho thấy các em ít ôn luyện lại bài đã học và năng khiếu bản thân hạn chế.
1.2.5.Kiểm tra - đánh giá:
Cũng như các chuyên ngành khác, việc kiểm tra, đánh giá, thi giữa kỳ, thi kết thúc học phần đối với các môn học thuộc Khoa nghệ thuật được nhà trường thực hiện theo Quy chế 43/2007/QĐ-BGDĐT ngày 15/8/2007 của Bộ trưởng Bộ GD - ĐT.
Việc kiểm tra đánh giá GV đã thực hiện đúng các bước theo quy chế. Tuy nhiên, về nội dung kiểm tra, theo chúng tôi, do chương trình phân bổ thiếu hợp lý dẫn đến nội dung bài học nhiều, khó nên nội dung kiểm tra cũng sẽ tương đối là khó. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập có một vị trí quan trọng trong quá trình đào tạo được quy đinh chặt chẽ của các cấp có thẩm quyền và yêu cầu của chuyên môn. Kết quả học tập phản ánh năng lực, thái độ học tập và sự đầu tư công sức, nỗ lực phấn đấu của cả người dạy và người học trong suốt cả một quá trình. Vì vậy, một mặt nếu nội dung kiểm tra thiếu phù hợp và một mặt nếu GV chủ quan trong giảng dạy và đánh giá kết quả học tập của HS, sẽ không những không thu được kết quả cao mà mang lại cho các em tâm lý không hứng thú học tập, sợ học, mất niềm tin vào khả năng dẫn đến buông xuôi.
Sau đây là kết quả học tập của học sinh TC thanh nhạc mà chúng tôi thống kê được qua 2 khoá đào tạo gần đây.
So sánh với kết quả học tập của 2 khóa cho thấy:
Số lượng HS theo học khoá sau đạt loại giỏi và khá ít hơn, số lượng SV trung bình nhiều hơn. Điều đó cho thấy chất lượng đào tạo bị thấp hơn. Điều này có nhiều nguyên nhân:
- Số lượng HS tham gia tuyển sinh khoá sau ít hơn nên việc tuyển sinh cũng dễ dàng hơn, HS trúng tuyển có nhiều em năng khiếu còn hạn chế đã ảnh hưởng một phần đến kết quả học tập.
- HS lười học bài ở nhà. Đây là tình hình chung cho các môn kiến thức âm nhạc. Quảng Ninh lại là tỉnh phát triển du lịch nên khi có một số kiến thức âm nhạc, các em đã bỏ thời gian đi diễn kiếm sống nên việc học tập bị sao nhãng.
- Đội ngũ GV đi học nâng cao trình độ nên nhiều buổi phải nhờ GV dạy thay.
Ngoài ra là những vấn đề có liên quan đến chất lượng dạy học chung là chương trình, giáo trình, giáo án, phương pháp giảng dạy … như đã nêu ở trên.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
Môn Ký - Xướng âm là một môn học quan trọng trong chương trình đào tạo, là môn học vô cùng cần thiết và bắt buộc đối với bất cứ ai khi học âm nhạc. Ký - Xướng âm giúp người học âm nhạc rèn luyện các kỹ năng như: biết nghe, biết cảm thụ âm nhạc, biết đọc bản nhạc và quan trọng hơn nữa môn học này còn bổ trợ giúp người học thanh nhạc có thể tự làm việc với những bài hát mới.
Tuy nhiên, quá trình khảo sát thực trạng giảng dạy cho thấy còn tồn tại khá nhiều bất cập như: chương trình khung, chương trình chi tiết hiện đang không thống nhất với nhau, việc soạn thảo chương trình chi tiết còn tuỳ tiện, mỗi người một kiểu. Giáo trình dạy học chưa thống nhất giữa các GV do trường chưa có giáo trình riêng. Đội ngũ GV được huy động từ nhiều chuyên ngành khác nhau trong đó có cả Sư phạm âm nhạc do thiếu GV; phương pháp sư phạm nặng về truyền khẩu, thị phạm làm mẫu HS bắt chước theo. Ngoài ra, số lượng học sinh dự thi tuyển sinh ngày càng ít nên khoa nghệ thuật nói chung, tổ thanh nhạc nói riêng ít có cơ hội để lựa chọn những HS có năng khiếu thực sự. Quá trình học, HS chưa nhận thức được tầm quan trọng của môn học, chưa có ý thức luyện tập bài ở nhà, năng lực tự học chưa cao. Tất cả những điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của môn học.
Chương 2
MỘT SỐ GIẢI PHÁP
Để có thể nâng cao chất lượng giảng dạy môn Ký - Xướng âm cho học sinh TC thanh nhạc trường Đại học Hạ Long, tôi cho rằng cần phải đổi mới, nâng cao đồng bộ trên tất cả các mặt có liên quan như: Trình độ năng lực giáo viên, chất lượng soạn giáo án, trang thiết bị giảng dạy, hình thức tổ chức môn học, cơ chế quản lý và điều hành… Tuy nhiên ở đây, chúng tôi chỉ tập trung vào 2 vấn đề lớn là: Bổ sung, điều chỉnh, sắp xếp lại nội dung chương trình môn học và đổi mới phương pháp giảng dạy. Những đề xuất này được rút ra từ thực tiễn trong quá trình quan sát và thực nghiệm giảng dạy tại trường của bản thân.
2.1. Điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình môn học và giáo án.
2.1.1. Điều chỉnh nội dung chương trình môn học.
Trên cơ sở qui định thời gian của môn học gồm 6 học phần gắn liền với 6 kỳ/3 năm học, từ TC 1 đến hết TC3. Thời gian gồm 45 tiết cho mỗi kỳ (15 tuần/1kỳ, mỗi tuần học 3 tiết, mỗi tiết gồm 45’, tổng mỗi buổi học là 135’), chúng tôi sẽ điều chỉnh bổ sung như sau:
Nhìn vào chương trình điều chỉnh cho thấy:
-Chúng tôi đã bổ sung thêm phần ghi âm khi chương trình cũ không có nội dung này, việc bổ sung phần ghi âm vào chương trình học theo nguyên tắc học giọng nào ghi âm giọng đó. Điều này tránh được việc dạy không thống nhất giữa các GV, thậm chí học giọng này ghi âm giọng khác khiến các em khó tiếp thu.
-Trong năm thứ nhất: học kỳ 1 chúng tôi chỉ đưa vào chương trình học 2 giọng song song không có dấu hoá (C-dur và a-moll) để các em có thời gian làm quen với âm nhạc và luyện tập sâu hơn 2 loại giọng khác nhau cả về tính chất lẫn cấu trúc quãng này. Hai loại giọng này là cơ sở để các em tiếp tục học các giọng tiếp theo. Phần ghi âm bao giờ cũng phải dễ hơn phần ký âm để các em tập nghe và nhận biết âm thanh.
-Từ các học kỳ sau trải đều mỗi học kỳ học 3 đến 4 giọng trưởng và thứ với số lượng dấu hoá tăng dần cho đến 7 dấu. Trong chương trình cũ các em chỉ học đến các giọng có 4 dấu hoá, tôi cho rằng chưa đủ, các em cần được giới thiệu đên 7 dấu. Số lượng dấu hoá nhiều hay ít không phản ánh độ khó của bài, quan trọng là tuyến chuyển động giai điệu của bài XÂ đó như thế nào. Tuy nhiên với HS thanh nhạc các em nhìn thấy bài có nhiều dấu hoá là rất ngại và sợ đọc. Vì thế, rất cần thiết để các em được tiếp xúc với tất cả các loại giọng này.
- Nội dung XÂ ngoài đọc gam, đọc bài XÂ còn đọc quãng. Phần ghi âm sẽ gồm các nội dung: ghi nhanh, ghi âm trí nhớ, ghi 2 bè kiểu chồng quãng hoặc 2 bè phức điệu đơn giản. Đây cũng là những kiến thức nền để các em có thể đủ trình độ thi vào đại học.
Về giáo trình, theo khảo sát của chúng tôi, trước đây các GV sử dụng khá nhiều giáo trình dạy xướng âm khác nhau của nhiều tác giả tập trung ở 2 trường là Học viện ÂN QGVN và ĐH sư phạm NTTW, nhưng hiện nay các GV sử dụng chủ yếu tập giáo trình gồm 11 quyển viết cho hệ trung cấp 11 năm của Học viện ÂN QGVN để giảng dạy phần XÂ và 3 cuốn sách XÂ viết theo trình độ gồm nhiều kỹ năng để tham khảo cho GÂ. Việc lựa chọn các tập giáo trình này (từ 1 đến 6 trong bộ Xướng âm gồm 11 quyển và 3 cuốn trình độ I,II,III để giảng dạy) theo tôi là phù hợp với trình độ học sinh chuyên nghiệp âm nhạc ở địa phương.
2.1.2. Về việc biên soạn giáo án.
Việc soạn giáo án có tầm quan trọng đối với các môn học nói chung và với dạy học Ký - Xướng âm nói riêng. Vì thế, chúng ta cần tránh việc soạn giáo án theo cảm tính hoặc làm cho xong mà cần được thực hiện một cách khoa học và có hệ thống. Nội dung của giáo án phải phù hợp với trình độ thực tế của giảng viên và khả năng tiếp thu của học sinh.
Dựa trên những qui định trên, chúng tôi sẽ áp dụng vào việc viết giáo án cho phần dạy thực nghiệm ở mục sau.
2.2.Phương pháp giảng dạy
Phương pháp giảng dạy là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Trong bất kỳ một hoạt động dạy học nào từ lý thuyết đến thực hành đều phải có phương pháp. Phương pháp là phần cốt lõi của hoạt động dạy học, là cách thức giữ vai trò kim chỉ nam giúp HS tiếp thu một cách tốt nhất, hiệu quả nhất những kiến thức từ người dạy đến người học. Phương pháp có phù hợp thì sự truyền tải kiến thức đến HS mới đạt hiệu quả cao. Chẳng hạn với môn nhạc cụ, hình thức dạy học chỉ một thầy một trò nên việc sử dụng phương pháp dạy học cho từng đối tượng HS sẽ thuận lợi hơn so với hình thức dạy học một tập thể. Và ngược lại, không thể áp dụng phương pháp dạy học lớp tập thể vào việc dạy lớp cá nhân. Đó là chưa kể đến phương pháp dạy học chung và những phương pháp dạy học riêng cho từng loại bài, từng kỹ năng khác nhau.
Dựa vào tính đặc thù của môn học, trước hết chúng tôi sẽ trình bày các phương pháp dạy học truyền thống được áp dụng vào việc dạy học môn Ký-Xướng âm tại ĐHHL.
2.2.1. Áp dụng hợp lý các phương pháp dạy học truyền thống trong dạy học ký-xướng âm
- Thuyết trình: là phương pháp chủ yếu dùng lời để giải thích, diễn giải những kiến thức mới, những vấn đề mới HS chưa hiểu trong quá trình học tập. Phương pháp này phải được sử dụng nhiều hơn cho HS năm thứ 1 và thứ 2, vì đây là đối tượng HS mới tiếp cận với âm nhạc chuyên nghiệp nên kiến thức về âm nhạc chưa có nhiều.
-Thị phạm (hay còn gọi là làm mẫu) là một phương pháp thiên về thực hành. Phương pháp thị phạm trong dạy Ký - Xướng âm được hiểu là giảng viên làm mẫu và HS quan sát, lắng nghe và bắt chước theo người làm mẫu. Đây là phương pháp rất cần thiết và mang tính chủ đạo trong quá trình giảng dạy các chuyên ngành âm nhạc nói chung và ký xướng âm nói riêng.
-Lý thuyết kết hợp với thực hành. Là sự kết hợp giữa hai phương pháp thuyết trình và phương pháp thị phạm, luyện tập. Đây là phương pháp không thể thiếu trong dạy học âm nhạc, đặc biệt là dạy học Ký - Xướng âm. Hai phương pháp này khi kết hợp với nhau một cách linh hoạt và hợp lý sẽ giúp người học có cái nhìn một cách tổng quát hơn về vấn đề mình đang học.
-Hướng dẫn thực hành luyệnLà phương pháp GV hướng dẫn HS thực hành bài học. Phương pháp này mang tính chủ động, đề cao tính tự giác, biết lắng nghe và ý chí tự tập luyện của cá nhân mỗi HS lên hàng đầu.
Như vậy, để nâng cao chất lượng dạy và học môn Ký - Xướng âm, trong quá trình giảng dạy, giảng viên phải biết kết hợp các phương pháp dạy học trên một cách hợp lý, khoa học trong từng bài học cụ thể. Ngoài ra, là phương pháp tích hợp nội dung một cách hợp lý mà cụ thể ở đây là tích hợp nội dung lý thuyết âm nhạc cơ bản với thực hành Ký - Xướng âm.
2.2.2. Đổi mới phương pháp dạy đọc xướng âm
Để giảng dạy tốt môn Xướng âm, giảng viên phải có những phương pháp hướng dẫn cho học sinh kỹ năng đọc đúng một bài xướng âm theo quy định gồm cách đọc cao độ, tiết tấu, đọc gam, xử lý sắc thái …. để từ đó HS có cái nhìn tổng quát, nắm được cách thức đọc một bài xướng âm và vận dụng vào các bài đọc mới một cách chủ động.
Bài xướng âm được hình thành bởi 2 yếu tố chính là cao độ và tiết tấu. Vì thế, đối với trình độ học sinh TC thanh nhạc ở trình độ thấp, GV nên tách thành 2 nội dung riêng ra để rèn luyện.
*Phương pháp rèn luyện kỹ năng về cao độ
Do học sinh hệ TC thanh nhạc trường ĐH Hạ Long khả năng âm nhạc còn nhiều hạn chế nên quy trình dạy học phải diễn ra tuần tự, chi tiết, từng bước một. Để học sinh nắm vững cao độ việc giảng dạy phải tiến hành từng bước như sau:
Đọc gam: đọc gam liền bậc và đọc gam rải theo mẫu âm hình tiết tấu.
Đọc quãng: Từ quãng 2 T, t đến quãng 5đ lên xuống, quãng chromatic
*Phương pháp rèn luyện kỹ năng đọc trường độ (tiết tấu)
Để học sinh thực hành tốt phần tiết tấu của bài xướng âm, việc luyện đọc riêng tiết tấu là vô cùng cần thiết, giúp cho học sinh tăng khả năng phản xạ với các âm hình tiết tấu khác nhau, từ đó giúp học sinh hình thành kỹ năng đọc kết hợp cao độ với tiết tấu. Với những HS có năng khiếu có thể thực hiện cùng lúc việc đọc giai điệu gồm cao độ và tiết tấu, nhưng với những HS năng khiếu hạn chế, thì việc đọc tách riêng từng yếu tố là vô cùng cần thiết.
Có nhiều phương pháp luyện tập tiết tấu khác nhau như:
Gõ tiết tấu: gõ các âm hình tiết tấu có trong bài.
Đọc tên nốt nhạc theo tiết tấu: đọc tên nốt đúng tiết tấu
*PP Rèn luyện kỹ năng đọc bài xướng âm (đọc hoàn chỉnh bài với các yếu tố cấu thành bài như cao độ , tiết tấu … ) với các bước:
- Bước 1. Xác định giọng
- Bước 3. Đọc những tiết tấu khó (chỉ áp dụng với học phần I)
- Bước 4. Đọc từng câu kết hợp cao độ với tiết tấu.
- Bước 5: Đọc cả bài.
Như vậy, so với phương pháp cũ, phương pháp mới đề cao việc việc dạy xướng âm theo hướng trang bị cho các em kiến thức và dạy các em các bài tập hỗ trợ như: đọc gam, đọc quãng, làm việc với những âm hình tiết tấu khó trong bài, đọc tên nốt nhạc đúng tiết tấu, trước khi thực hiện việc đọc bài xướng âm. Điều này sẽ giúp HS khả năng tự làm việc, dần hình thành kỹ năng đọc đúng bài XÂ.
2.2.2. Đổi mới phương pháp dạy kỹ năng nghe và ký âm
Ký âm (Ghi âm) là hoạt động sử dụng thính giác, mã hóa các âm thanh âm nhạc thành các ký hiệu nốt nhạc. Ký âm thường được giảng dạy song song với Xướng âm. Khi thực hành ký âm, người học phải xác định được cao độ, trường độ, quãng, ghi nhớ giai điệu… rồi ghi lại bằng những ký hiệu âm nhạc.
Để nghe một bài ghi âm hoàn chỉnh, cũng như đọc xướng âm, GV cần chuẩn bị cho các em được tiếp cận từng bước một, từ dễ đến khó. Và cũng nên bóc tách từng nội dung như: luyện nghe và ghi cao độ, luyện nghe và ghi tiết tấu, nghe và ghi giai điệu (gồm cả cao độ và tiết tấu) v.v..
Sau đây là từng bước tiến hành.
Nghe và ghi cao độ
*Nghe và xác định quãng (giai điệu).
*Ghi một chuỗi nốt nhạc.
Nghe và ghi tiết tấu
* Nghe và ghi một số dạng tiết tấu cơ bản.
- Nghe và ghi một dãy tiết tấu.
*Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe và ghi tiết tấu trên cao độ có sẵn.
Nghe và ghi một bài hoàn chỉnh
Tuỳ theo trình độ và yêu cầu của mỗi năm học, GV sẽ lựa chọn những bài tập thích hợp để luyện tai nghe nhằm giúp cho HS từng bước hình thành các kỹ năng:
-Phân biệt được sự khác nhau về màu sắc giữa các điệu thức trưởng thứ.
-Nghe La thanh mẫu từ đó xác định giọng của bài.
-Xác định được loại nhịp của bài
-Rèn luyện khả năng nghe ghi âm trí nhớ từ dễ đến khó, nghe cao độ kết hợp trường độ.
Phương pháp: Xác định giọng. Xác định loại nhịp. Ghi cao độ kết hợp trường độ.
2.3. Một số giải pháp khác.
2.3.1.Rèn luyện khả năng nghe của sinh viên qua các hoạt động nghe tác phẩm, bài hát qua băng, đĩa.
Với đặc thù của môn ghi âm, để học được môn này buộc phải có sự hỗ trợ của người khác đàn nét giai điệu bản nhạc mới có thể ghi âm được. Để giải quyết những khó khăn trên GV có thể hướng dẫn HS khả năng tự rèn luyện tai nghe và trí nhớ âm nhạc thông qua phương pháp nghe các tác phẩm, bài hát bằng băng đĩa.
Với phương pháp này, HS có thể rèn luyện dễ dàng ở bất kỳ nơi đâu mà không cần người đàn, cũng như tự trau dồi vốn kiến thức âm nhạc thông qua hoạt động nghe tác phẩm, bài hát, bổ trợ cho việc học tập Ký - Xướng âm nói riêng và Âm nhạc nói chung. Ngoài ra, việc nghe các tác phẩm với những nhạc cụ âm sắc đa dạng (ngoài tiếng piano) cũng giúp HS rèn luyện khả năng của mình, phục vụ cho việc hoạt động âm nhạc sau khi rời ghế nhà trường.
Phương pháp luyện nghe này không cần HS phải ghi ra giấy mà chỉ cần nghe và xác định một số yếu tố như: giọng, nhịp, màu sắc hòa âm, nghe hợp âm phần đệm, nghe và cảm nhận cao độ, câu dạo, câu kết hoặc câu chủ đề…phương pháp này sẽ dần dần giúp cho HS có thể đọc ra được tên cao độ các bài hát, giai điệu chủ đề các tác phẩm hay, cảm nhận sâu hơn được vẻ đẹp của âm nhạc thông qua những âm thanh cụ thể v.v..
2.3.2. Nâng cao năng lực chuyên môn của giảng viên và học sinh
Trong các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học Ký - Xướng âm tại các cơ sở đào tạo âm nhạc nói chung và tại Trường Đại học Hạ Long nói riêng thì vai trò của công tác nâng cao năng lực chuyên môn của GV và khả năng tiếp thu của sinh viên giữ một vị trí then chốt.
Nâng cao năng lực chuyên môn của giảng viên
Như đã đề cập các GV dạy Ký-xướng âm tại ĐHHL đều là GV chuyên ngành nhạc cụ hoặc sư phạm âm nhạc nên nên về cơ bản phương pháp dạy ký –xướng âm của các GV nói chung cũng như tay đàn để đánh cho HS ghi âm nói riêng còn hết sức hạn chế, điều này ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng giảng dạy. Trước hết, các GV phải được bồi dưỡng những kiến thức chuyên sâu hơn về những kiến thức âm nhạc nói chung, bao gồm cả Lý thuyết cơ bản, Ký - Xướng âm, Hòa âm, Hình thức và Phân tích tác phẩm... Sau đó là những kinh nghiệm và kỹ năng chuyên sâu về phương pháp giảng dạy Ký - Xướng âm. Cụ thể là:
*Nâng cao khả năng khai thác và tổng hợp tư liệu của giảng viên
* Tiếp cận phương pháp dạy học tích hợp.
Nâng cao năng lực học Ký - Xướng âm của HS.
Một trong những nguyên tắc của giáo dục tích cực là lấy người học làm trung tâm, để đảm bảo được nguyên tắc này thì việc nâng cao năng lực của HS,SV là vô cùng quan trọng. Năng lực học môn ký xướng âm của HS được thể hiện qua:
*Nâng cao năng lực đọc, nghe, phân tích của HS
*Nâng cao năng lực tự học của học sinh.
2.4.Thực nghiệm sư phạm và kết quả thực nghiệm.
2.4.1.Thực nghiệm sư phạm.
-Mục tiêu thực nghiệm
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng dạy học môn Ký - Xướng âm cho HS TC thanh nhạc, trường Đại học Hạ Long, chúng tôi đã đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Trên cơ sở đó, chúng tôi tiến hành một số thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm chứng tính hiệu quả của các giải pháp này.
-Đối tượng thực nghiệm: Học sinh TC Thanh nhạc năm thứ hai.
-Thời gian và địa điểm thực nghiệm:
Quá trình tiến hành thực nghiệm được tiến hành trong cả học kỳ 1 năm học 2017 - 2018.
Địa điểm thực nghiệm tại trường Đại học Hạ Long.
-Nội dung thực nghiệm:
Chúng tôi đã tiến hành chia lớp thành 2 nhóm: nhóm Thực nghiệm và lớp Đối chứng, mỗi nhóm 7 HS. Nhóm Thực nghiệm được học những nội dung không có trong giáo trình và được giảng dạy theo phương pháp mới, nhóm Đối chứng vẫn học Ký - Xướng âm theo giáo trình và phương pháp cũ không có gì thay đổi. Cả 2 nhóm học đều xuất phát điểm tương đồng nhau về mặt khả năng nhận thức (chúng tôi đã chia đều các nhóm đều có người khá giỏi, trung bình và kém).
-Tiến hành thực nghiệm
Chúng tôi đã tiến hành áp dụng những phương pháp dạy học đã nêu trong luận văn vào giảng dạy nhóm Thực nghiệm trong suốt học kỳ 1 năm học 2017 - 2018, sau đó so sánh với kết quả học tập của nhóm Đối chứng.
2.4.2.Kết quả thực nghiệm
Sau khi tiến hành giảng dạy trong suốt kỳ học vừa qua, chúng tôi tiến hành kiểm tra khảo sát kết quả học tập Ký - Xướng âm của 2 nhóm thông qua kỳ kiểm tra cuối học kỳ. Nội dung bài thi thực hành do khoa ra đề tương đương như nhau cho cả 2 nhóm. Kết quả được chúng tôi thống kê và chia theo tiêu chí như sau: HS khá - giỏi đạt điểm toàn bài thi từ 7 trở lên, HS trung bình đạt điểm 5-6, HS dưới trung bình đạt <5 và tổng hợp được kết quả như sau:
Bảng 3: Thống kê kết quả học tập môn Ký -Xướng âm của nhóm Thực nghiệm và nhóm đối chứng
Số liệu tại bảng thống kê đã khẳng định:
Những phương pháp dạy học Ký - Xướng âm đã đưa ra trong chương 2 của luận văn giúp kết quả học tập của HS tốt hơn so với những phương pháp dạy học truyền thống trước đây. Quá trình dạy học diễn ra sôi nổi, HS có hứng thú hơn đối với môn học. Cụ thể là: nhóm thực nghiệm không còn HS dưới trung bình, số HS khá giỏi tăng lên chiếm 48,2%. Trong khi đó, nhóm đối chứng vẫn còn HS dưới trung bình, số HS khá giỏi không nhiều, chỉ chiểm 28,6 %.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
Trong chương 2, chúng tôi đã đi sâu vào việc đề ra những giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Ký - Xướng âm cho HS TC Thanh nhạc tại Trường Đại học Hạ Long. Và 2 vấn đề được tập trung giải quyết là Điều chỉnh nội dung trong chương trình giảng dạy và Phương pháp giảng dạy.
Những sự đổi mới này vừa tuân theo những quy chuẩn trong đổi mới phương pháp dạy học của BGD và ĐT, đồng thời quan tâm đến những kỹ năng dạy và học đặc thù của chuyên ngành Ký - Xướng âm như kỹ năng đọc, nghe và phân tích...
Ngoài ra là một số giải pháp khác như: nâng cao năng lực chuyên môn của giảng viên dạy Ký - Xướng âm cũng như việc nâng cao khả năng tiếp thu, tự học của học sinh. Các giải pháp đã được chúng tôi đưa ra giảng dạy thực nghiệm và thu được những kết quả khả quan.
KẾT LUẬN
Với đề tài Dạy học môn Ký - Xướng âm cho học sinh TC thanh nhạc, Trường Đại học Hạ Long, nội dung luận văn đã đề cập tới tầm quan trọng của môn Ký - Xướng âm đối với HS, SV âm nhạc nói chung và sự hỗ trợ của môn ký-xướng âm cho các môn học khác nói riêng. Trong chương 1, luận văn cũng đã phân tích một số vấn đề liên quan đến việc phân bổ nội dung chương trình, giáo trình và phương pháp dạy học môn Ký - Xướng âm cho HS TC thanh nhạc tại ĐH Hạ Long; thực trạng của trường với cơ cấu tổ chức, đội ngũ giáo viên và khả năng tiếp thu của HS thanh nhạc. Việc đánh giá những ưu điểm và nhược điểm tồn tại trong dạy học môn Ký - Xướng âm cho HS TC thanh nhạc Trường Đại học Hạ Long sẽ là những dữ liệu quan trọng để chúng tôi đưa ra giải pháp đổi mới ở chương 2.
Ở chương 2, chúng tôi tập trung vào việc điều chỉnh, sắp xếp lại nội dung học trong từng học kỳ của từng năm. Việc sắp xếp như đã trình bày đảm bảo được độ cân đối về khối lượng kiến thức trong mỗi học kỳ và có tính khoa học hơn.
Về phương pháp dạy học, chúng tôi hướng đến việc lấy người học làm trung tâm, phát huy tính tích cực của người học trong việc tự luyện tập, vỡ bài. Ngoài ra, là việc vận dụng PP thuyết trình và thị phạm một cách hợp lý để HS hiểu, nắm bắt được bài học và biết cách đọc bài XÂ một cách chủ động. Và là việc nâng cao năng lực chuyên môn và sư phạm cho GV. Quá trình tiếp thu và ứng dụng để đưa vào giảng dạy thực nghiệm đã cho kết quả khá khả quan đã chứng minh tính đúng đắn của các giải pháp. Hy vọng những giải pháp mà chúng tôi đưa ra sẽ được nhà trường, khoa tiếp nhận để đưa vào thực tế giảng dạy.