MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong hệ thống giáo dục quốc dân nước ta hiện nay, giáo dục Mầm non đang phát triển mạnh mẽ và nhận được sự quan tâm của toàn xã hội. Giáo dục Mầm non có một vai trò hết sức quan trọng bởi đây là bậc học giúp hình thành những cơ sở ban đầu về nhân cách con người cho trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Giáo dục mẫu giáo tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”.
Chương trình giáo dục bậc Mầm non rất đa dạng về nội dung học nhằm phát triển cả trí tuệ, thể chất, tình cảm, thẩm mĩ… cho trẻ. Trong đó, để phát triển thẩm mĩ cho trẻ môn âm nhạc đóng một vai trò rất quan trọng. Âm nhạc không chỉ phát triển năng lực thẩm mĩ nói riêng mà còn góp phần phát triển toàn diện các mặt Đức - Trí - Thể - Mĩ và nhân cách nói chung cho trẻ.
Trong lứa tuổi mẫu giáo, trẻ mẫu giáo lớn từ 5 - 6 tuổi có khả năng âm nhạc tốt, thể chất, tư duy đều thuận lợi cho học âm nhạc. Ở lứa tuổi này âm nhạc có tác động mạnh mẽ lên tư duy, tình cảm, đồng thời có những ảnh hưởng tốt đến trẻ. Lứa tuổi mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) là giai đoạn quan trọng chuyển tiếp sang bậc tiểu học. Âm nhạc cùng những môn học khác trong chương trình giáo dục Mầm non đang đóng góp tích cực và hiệu quả trong giáo dục trẻ, đặt những nền móng vững chắc cho những cấp học tiếp theo.
Bên cạnh những mặt đạt được, giáo dục âm nhạc trong trường mầm non vẫn còn những mặt còn hạn chế nhất định nên chưa thể phát huy tối đa hiệu quả của giáo dục âm nhạc cho trẻ, nhất là đối với trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi).
Trong quá trình giảng dạy âm nhạc cho sinh viên khoa Sư phạm Mầm non ở trường Đại học Hạ Long, và được thực tế khảo sát thực trạng dạy âm nhạc tại khối mầm non trường thực hành sư phạm tôi nhận thấy giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo lớn (5 – 6 tuổi) nói riêng còn nhiều hạn chế.
Trong nhiều năm qua, đã có nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa, cấp trường về vấn đề dạy nhạc cho trẻ mẫu giáo và đã được hội đồng nghiệm thu. Tuy nhiên các đề tài đó hầu như chỉ tập trung nghiên cứu về phân môn hát, vì vậy trên thực tế vẫn chưa mang được lại hiệu quả nhất định. Trong luận văn này, tôi muốn tiếp tục khảo sát thực tế, nghiên cứu để tìm ra những tồn tại trong dạy nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn ở tất cả các dạng hoạt động âm nhạc như: nghe nhạc, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc, bên cạnh dạy hát, để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy nhạc cho trẻ mẫu giáo. Đây chính là lý do để tôi lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng dạy môn âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn ở khối mầm non trường thực hành sư phạm, Đại học Hạ Long” làm đối tượng nghiên cứu của luận văn.
2. Lịch sử nghiên cứu
Trong quá trình tìm hiểu, lựa chọn và thu thập tài liệu liên quan đến đề tài, chúng tôi đã được tiếp cận với một số công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài như:
-“Nghệ thuật âm nhạc với trẻ mầm non”, Hoàng Văn Yến, Nhà xuất bản Giáo dục, 1999. Trong cuốn sách này tác giả đã đề cập đến lợi ích của âm nhạc đối với trẻ mầm non.
-“Giáo dục âm nhạc trong trường mẫu giáo”, Trần Hữu Du, Nhà xuất bản Giáo dục, 1983, đã đưa ra những nội dung chính của việc giáo dục âm nhạc đối với trẻ mẫu giáo thông qua các chủ điểm như gia đình, nhà trường, tự nhiên xã hội, luật giao thông…
- “Nghiên cứu một số biện pháp dạy và học các bài hát dân ca ở trường mầm non Họa Mi - Hà Tây”, Nguyễn Thị Phúc (Khóa luận ĐHSP Âm nhạc K1CQ). Ở công trình này, tác giả Nguyễn Thị Phúc đã nghiên cứu, đưa ra và ứng dụng được một số giải pháp hữu ích giúp nâng cao chất lượng cho việc dạy và học các bài hát dân ca ở trường mầm non Họa Mi – Hà Tây.
-“Nghiên cứu phương pháp dạy trẻ mẫu giáo thể hiện bài hát trữ tình trong chương trình giáo dục âm nhạc ở trường mầm non”, Nguyễn Phương Thảo (Khóa luận ĐHSP Âm nhạc K2CQ). Cũng tựa như đề tài của Nguyễn Thị Phúc, trong đề tài này tác giả Nguyễn Phương Thảo đã nghiên cứu và đưa ra các giải pháp về phương pháp dạy trẻ mẫu giáo thể hiện các bài hát mang tính chất trữ tình trong chương trình giáo dục âm nhạc ở mầm non như: dạy trẻ hiểu được thế nào là bài hát trữ tình, dạy trẻ thể hiện được tình cảm, tính chất của bài hát qua kể chuyện…
- “Nâng cao chất lượng dạy hát cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) ở Trường Mẫu giáo Tràng An - Thanh Xuân - Hà Nội”, Chu Thị Thanh Loan (Nghiên cứu khoa học cấp trường, ĐHSP Âm nhạc K3CQ). Với đề tài này tác giả đã dựa trên các nghiên cứu thực tiễn, dựa trên kinh nghiệm dạy học mà đưa ra các giải pháp, các đề xuất về đổi mới phương pháp từ đó nâng cao chất lượng dạy hát cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường Mẫu giáo Tràng An – Thanh Xuân – Hà Nội. Đề tài đã được thẩm định và áp dụng thực tế tại trường.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Thực trang giảng dạy, đội ngũ giáo viên, tâm sinh lý lứa tuổi, phướng pháp dạy học và một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn.
- Phạm vi nghiên cứu: Lớp mẫu giáo lớn (5-6 tuổi), khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: phân tích, tổng hợp các nguồn tài liệu có liên quan đến việc nghiên cứu, đánh giá để đưa ra kết luận.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra: Điều tra thực trạng dạy học và nhận thức của học sinh. Điều tra trước thực nghiệm để đưa ra được một số giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn
+ Phương pháp thống kê toán học: sử dụng để tổng hợp các kết quả thu được trước và sau thực nghiệm nhằm đánh giá việc sử dụng các giải pháp đưa ra có đạt hiệu quả không
- Phương pháp thực nghiệm: giảng dạy thực nghiệm để chứng minh tính thuyết phục của các giải pháp đưa ra trong quá trình nghiên cứu
5. Những đóng góp của đề tài
Đưa ra được những tồn tại trong giảng dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long và một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại này.
Kết quả nghiên cứu của luận văn nếu được công nhận sẽ có đóng góp nhất định trong việc nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long
6. Bố cục của đề tài:
Đề tài gồm 2 chương (Không kể phần mở đầu, kết luận, phụ lục, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo):
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
Chương 2: Một số giải pháp
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
- Cơ sở lý luận
1.1.1. Vai trò của việc học âm nhạc đối với trẻ mẫu giáo lớn
Từ khi xuất hiện đến nay, nghệ thuật âm nhạc luôn có một vị trí quan trọng trong đời sống con người. Bằng giá trị của mình, âm nhạc khiến đời sống con người thêm phong phú. Những âm thanh tinh tế phản ánh hiện thực khách quan, diễn tả được tất cả những cung bậc cảm xúc của con người bằng những yếu tố diễn đạt có sức biểu cảm của âm thanh như giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp độ, hòa âm…khiến cho âm nhạc trở thành thứ ngôn ngữ đặc biệt tác động trực tiếp vào cảm xúc con người. Chính vì vậy, âm nhạc góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người nói chung và của trẻ thơ nói riêng.
Với tất cả các dân tộc, âm nhạc dân gian từ xa xưa đã là một yếu tố văn hóa quan trọng, ngày nay, âm nhạc càng được khẳng định vai trò quan trọng của mình trong phát triển văn hóa đất nước khi là một môn học bắt buộc trong hệ thống giáo dục phổ thông và là ngành đào tạo chuyên sâu ở một số trường chuyên nghiệp.
Giáo dục văn hóa âm nhạc là một quá trình phức hợp gồm nhiều giai đoạn liên tục cùng với quá trình đào tạo con người. Mục đích giáo dục âm nhạc ở trường mầm non là đưa âm nhạc đến với đời sống trẻ thơ, đặt cơ sở ban đầu cho việc giáo dục văn hóa âm nhạc, góp phần phát triển khả năng thẩm mĩ, hoàn thiện đạo đức, nhân cách, thúc đẩy phát triển trí tuệ, thể chất cho trẻ, góp phần giúp trẻ có những hành trang tốt nhất để bước vào bậc tiểu học.
Tổng hợp nhiều nguồn tài liệu nghiên cứu về tâm sinh lý của lứa tuổi mầm non cho thấy, trong giáo dục nói chung và giáo dục âm nhạc nói riêng ở lứa tuổi mầm non, nhất là với lứa tuổi mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) là mắt xích quan trọng nhất. Bởi lẽ, đây là độ tuổi có khả năng phát triển, lĩnh hội tốt nhất trong bậc mầm non. Những ấn tượng về cái đẹp mà nghệ thuật âm nhạc mang lại mà trẻ tiếp nhận được ở độ tuổi còn non nớt này không chỉ khơi dậy ở trẻ những cảm xúc chân thực ban đầu với âm nhạc mà còn lưu giữ mãi ấn tượng trong tâm hồn trẻ suốt cuộc đời. Những tác động đó của âm nhạc là phương tiện tích cực góp phần làm hoàn thiện các mặt Đức - Trí - Thể - Mĩ ở trẻ.
Theo tài liệu của Trần Hữu Du trong cuốn “Giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo” thì âm nhạc là một phần không thể thiếu trong việc giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ em. Tác giả có khẳng định âm nhạc góp phần phát triển thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể chất cho trẻ - đó là những yếu tố quan trọng cho sự phát triển và hình thành nhân cách cho trẻ sau này.
1.1.2. Đặc điểm và khả năng tiếp thu âm nhạc của trẻ mẫu giáo lớn
Theo hệ thống giáo dục của Việt Nam, căn cứ vào mức độ phát triển chung của trẻ, bậc học mầm non được chia làm hai giai đoạn là giai đoạn nhà trẻ (trẻ từ 12 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi), và giai đoạn mẫu giáo (trẻ từ 3 đến 6 tuổi). Trong đó, giai đoạn mẫu giáo có thể được chia làm 3 giai đoạn nhỏ: mẫu giáo bé (trẻ từ 3 - 4 tuổi), mẫu giáo nhỡ (trẻ từ 4 - 5 tuổi), mẫu giáo lớn (trẻ từ 5 - 6 tuổi).
Theo các cuốn sách về tâm lý giáo dục thì trẻ 5 - 6 tuổi là lứa tuổi cuối cùng của bậc mẫu giáo, là giai đoạn phát triển nhảy vọt về mọi mặt của trẻ so với các lứa tuổi trước đó. Trẻ 5 tuổi nhanh nhẹn, hoạt bát hơn và khi sắp bước sang 6 tuổi trẻ có thể đưa ra những nhận xét, đánh giá chính xác về sự vật, hiện tượng.
Về khả năng cảm thụ âm nhạc, theo đánh giá của 1 số tác giả đã có công trình nghiên cứu về dạy hát, nghe nhạc…cho trẻ mẫu giáo đã nêu tại danh mục tài liệu tham khảo thì trẻ mẫu giáo lớn có khả năng cảm thụ tốt nhất trong bậc mầm non. Trẻ 5 - 6 tuổi có khả năng phân biệt và so sánh những dấu hiệu âm nhạc như cao độ, trường độ, cường độ…, mối quan hệ giữa chúng với tính chất chung của âm nhạc. Trẻ có thể dễ dàng phân biệt được âm thanh cao, thấp, nhịp độ nhanh hay chậm, tính chất của bài hát là vui, sôi nổi hay êm ái, dịu dàng…Lứa tuổi này cảm giác tai nghe phát triển và kinh nghiệm nghe nhạc của trẻ được tích lũy nhiều hơn so với các lứa tuổi trước. Trẻ thuộc và hát được nhiều các bài hát mẫu giáo ngắn, dễ hát.
1.2. Thực trạng dạy âm nhạc ở khối Mầm non trường thực hành Sư Phạm – Đại học Hạ Long
1.2.1. Khái quát chung về khối mầm non trường thực hành Sư Phạm – Đại học Hạ Long
Trường thực hành Sư Phạm thuộc trường Cao đẳng Sư Phạm Quảng Ninh (cũ), nay là Đại học Hạ Long được thành lập năm 1989. Trong đó được chia ra làm 2 khối học là bậc tiểu học và trung học cơ sở. Đến năm 1992, trường đã mở rộng thêm một khối học mầm non cho trẻ từ 3 tuổi đến 6 tuổi – nay được gọi là khối Mầm non trường thực hành Sư Phạm.
Từ khi thành lập đến nay, trường thực hành Sư Phạm có chất lượng giáo dục cao, được các bậc phụ huynh rất tin tưởng, riêng khối Mầm non đã được Phòng Giáo dục - Đào tạo thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh cấp bằng Trường Mầm non đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2002 - 2005. Trong quá trình hơn 25 năm thành lập và phát triển, khối Mầm non trường thực hành Sư Phạm đã đóng góp một phần không nhỏ cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo nói chung và giáo dục Mầm non nói riêng và còn góp phần to lớn trong sự nghiệp phát triển của trường Đại học Hạ Long.
1.2.2. Giáo dục âm nhạc mẫu giáo và chương trình dạy môn âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn.
1.2.2.1. Giáo dục âm nhạc mẫu giáo.
- Mục tiêu
- Nhiệm vụ
- Nội dung
1.2.2.2. Chương trình dạy môn âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn.
Theo chương trình đổi mới của Bộ Giáo dục - Đào tạo, nội dung dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn được thực hiện theo các chủ điểm. Chương trình khung giáo dục âm nhạc mẫu giáo chỉ nêu ra các yêu cầu, nguyên tắc dạy các hoạt động âm nhạc. Giáo viên tùy theo chủ điểm có thể tự lựa chọn bài hát trong chương trình để thực hiện dạy hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc theo chủ điểm sao cho phù hợp với trẻ.
1.2.3.Việc thực hiện nội dung chương trình dạy âm nhạc và trình độ đội ngũ giáo viên.
*Việc thực hiện nội dung chương trình môn âm nhạc
Cũng như các trường Mẫu giáo khác trên toàn quốc, khối mầm non trường thực hành Sư Phạm cũng thực hiện giảng dạy môn Âm nhạc theo chương trình khung của Vụ Giáo dục Mầm non - Bộ Giáo dục - Đào tạo. Chương trình giáo dục Âm nhạc nhằm mục đích giáo dục tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ đồng thời tạo điều kiện cho trẻ phát triển năng khiếu, trí tuệ, thể chất.
*Trình độ đội ngũ giáo viên.
Để đáp ứng được trường đạt chuẩn Quốc gia nên khâu tuyển lựa giáo viên đã được nhà trường chú trọng về chất lượng chuyên môn. Một số giáo viên đã được cử đi học để nâng cao trình độ những mặt còn yếu như: tham gia các khoá học đàn organ, học tổ chức hoạt động văn nghệ v.v… Vì thế, trình độ chuyên môn của các giáo viên cũng được nâng cao, phần nào đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của một trường đạt chuẩn trong dạy trẻ mầm non ở góc độ nghệ thuật.
1.2.4. Thực tế về phương pháp dạy học âm nhạc cho trẻ mầm non tại trường
Qua quá trình tìm hiểu phương pháp giảng dạy và tham gia dự giờ dạy âm nhạc ở cả bốn nội dung cho trẻ mẫu giáo trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long gồm: dạy hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc, tôi nhận thấy các cô giáo âm nhạc sử dụng chủ yếu các phương pháp dạy học âm nhạc cơ bản có thể sử dụng cho mọi cấp chứ không riêng gì cấp mầm non như: phương pháp truyền khẩu, phương pháp thuyết trình, phương pháp thực hành nghệ thuật…mà chưa kết hợp được một số các phương pháp dạy học tích cực khác như: sử dụng hình ảnh minh họa, sử dụng đồ dùng trực quan…hay có sử dụng phương pháp trình bày tác phẩm nhưng lại không mang lại hiệu quả, đàn organ cũng không được các cô sử dụng nhiều trong các tiết dạy âm nhạc.
Các yếu tố trên kết hợp với nhiều yếu tố khác đã nêu trong luận văn khiến cho các tiết học âm nhạc của trẻ mẫu giáo lơn khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long chưa đạt hiệu quả cao.
*Tiểu kết chương 1.
Qua Việc khảo sát thực trạng dạy học âm nhạc ở khối Mầm non trường thực hành Sư Phạm, chúng tôi nhận thấy có những điều đáng lưu ý sau:
Nhìn chung, trường đã quan tâm đến giáo dục âm nhạc nói chung và giáo dục âm nhạc cho lứa tuổi mẫu giáo lớn nói riêng. Thực hiện đúng chương trình giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo mà Vụ Giáo dục Mầm non quy định. Giáo viên âm nhạc ở trường đều có lòng yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, có trách nhiệm trong công tác giáo dục trẻ.
Cơ sở vật chất được trang bị đầy đủ. Trường có phòng học chức năng dành riêng cho âm nhạc trong đó được trang bị đầy đủ thiết bị dạy học âm nhạc. Mỗi lớp học đều có đàn organ, nhạc cụ hỗ trợ như thanh phách, mõ, sắc xô, sách bài hát cho trẻ mẫu giáo, tivi, đầu đĩa, đài CD.
Trẻ mẫu giáo lớn ở trường đều rất thích được học âm nhạc, nhiều trẻ có những biểu hiện tốt với môn âm nhạc.
Bên cạnh những mặt đạt được, thực tế dạy môn âm nhạc vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề:
Tuy đã được nhà trường quan tâm nhưng so với các môn học khác, các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ dành cho giáo viên âm nhạc mầm non còn chưa nhiều.
Do chương trình môn âm nhạc ở các trường đào tạo giáo viên mầm non chuyên nghiệp còn hết sức sơ giản nên chất lượng giảng dạy môn âm nhạc còn nhiều hạn chế. Hầu hết các cô giáo mầm non dạy tốt hơn ở những tiết dạy hát tuy nhiều cô hát còn chưa được hay, chưa truyền cảm. Việc sử dụng nhạc cụ trong giờ dạy chưa đạt được hiệu quả, do khả năng dùng đàn organ còn hạn chế.
Về phương pháp dạy học, các giáo viên chưa vận dụng được những kiến thức đã học vào thực tế dạy học. Quá trình dạy học chưa sử dụng những phương pháp dạy học tích cực, nhất là với các dạng hoạt động âm nhạc còn mang tính rập khuôn, máy móc, ít sáng tạo. Các vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc thiếu hấp dẫn, ít những bài vận động đẹp, trò chơi chưa phát huy được vai trò của âm nhạc. Các giáo viên hầu như còn ít đầu tư thời gian cho nghiên cứu, cải tiến, đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao trình độ đối với môn âm nhạc.
Ngoài ra, mặc dù trường có phòng học chuyên trách riêng nhưng phòng âm nhạc lại hầu như không được tận dụng chức năng phục vụ cho học tiết học âm nhạc. Ở đây trẻ học âm nhạc ngay tại phòng học cố định của mỗi lớp, phòng âm nhạc chỉ dùng cho lớp học nâng cao môn múa, để tập, duyệt văn nghệ, dùng cho những tiết dự giờ hoặc thi của môn âm nhạc.
Từ nghiên cứu những vấn đề lý luận như vai trò của việc dạy âm nhạc đối với trẻ mẫu giáo, đặc điểm, khả năng âm nhạc của trẻ mẫu giáo lớn. Đặc biệt, qua những đánh giá trên cơ sở thực tiễn các giờ dạy học âm nhạc ở khối Mầm non trường thực hành Sư Phạm với cả những mặt ưu điểm và mặt hạn chế, chúng tôi nhận thấy việc dạy âm nhạc còn nhiều vấn đề cần giải quyết để phát huy hiệu quả tốt nhất của giáo dục âm nhạc ở nhà trẻ. Từ những điều rút ra đó, chúng tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp cụ thể liên quan đến hai lĩnh vực chính là: Đổi mới phương pháp dạy trong tất cả các dạng hoạt động trong môn âm nhạc ở trường Mẫu giáo và đề xuất điều chỉnh bổ sung nội dung chương trình.
CHƯƠNG 2: MỘT SỐ GIẢI PHÁP
2.1. Đổi mới phương pháp dạy âm nhạc.
Từ thực trạng đã nêu ở chương 1, ở phần này tôi đề xuất đổi mới một số phương pháp dạy học âm nhạc cụ thể ở từng nội dung: Dạy hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc nhằm nâng cao chất lượng dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long.
2.2. Một số biện pháp khác.
2.2.1. Bổ sung một số kỹ năng thực hành âm nhạc đối với giáo viên.
Từ thực trạng nghiên cứu tôi đưa ra yêu cầu cần bổ sung một số kỹ năng thực hành âm nhạc đối với giáo viên khối mầm non trường Thực hành Sư phạm – Đại học Hạ Long như: kỹ năng biểu diễn, kỹ năng sử dụng các phương tiện dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo lớn nói riêng
2.2.2. Bổ sung một số phương pháp dạy học tích cực.
Bên cạnh luyện tập thành thạo những kỹ năng trên thì việc bổ sung và áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào dạy học âm nhạc cũng là một điều hết sức quan trọng.
Trong thực tế tìm hiểu những tiết dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn của các cô giáo ở khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long chúng tôi nhận thấy giáo viên khi dạy âm nhạc còn rất nhiều hạn chế, nhất là các kỹ năng thực hành. Để tăng thêm hiệu quả, nâng cao chất lượng dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn trường, các cô giáo mầm non cần bổ sung, trau dồi một số kỹ năng cần thiết trong dạy âm nhạc như: kỹ năng biểu diễn, kỹ năng sử dụng các phương tiện dạy học
2.3. Thực nghiệm Sư phạm
2.3.1.Mục đích, đối tượng và nội dung thực nghiệm.
*Mục đích
Trên cơ sở nghiên cứu các giải pháp, quá trình thực nghiệm nhằm xác minh tính khả thi của những giải pháp được đưa ra trong luận văn, nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn, qua đó bước đầu khẳng định được hiệu quả của việc sử dụng các PP dạy học tích cực.
Kết quả thực nghiệm được đánh giá sau thời gian thực nghiệm về việc tiếp thu của trẻ thông qua 2 nội dung: dạy hát và vận động theo nhạc cho lớp mẫu giáo lớn.
*Đối tượng, địa điểm, thời gian thực nghiệm
- Đối tượng thực nghiệm: học sinh lớp mẫu giáo lớn ở khối Mầm non.
+Nhóm thực nghiệm (lớp 5A1): Học bằng giáo án thực nghiệm, sử dụng phương pháp đã lựa chọn, do chúng tôi giảng dạy.
+Nhóm đối chứng (Lớp 5A2): Học bằng các phương pháp cũ, do cô giáo của khối mầm non trường Thực hành Sư phạm giảng dạy.
- Địa điểm thực nghiệm: Khối mầm non trường Thực hành Sư phạm, Đại học Hạ Long
- Thời gian thực nghiệm: 2 tuần: Mỗi tuần dạy 1 tiết, mỗi tiết từ 30-35p
*Nội dung thực nghiệm.
- Lựa chọn 1 bài học trong chương trình quy định
Dạy hát và vận động theo nhạc bài Đi học về thuộc chủ đề gia đình.
2.3.2. Giáo án thực nghiệm
- Trên cơ sở thực tế tôi xây dựng giáo án dạy thực nghiệm có sử dụng các pp trong từng nội dung bài học.
2.3.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm.
Để kiểm chứng tính khả thi của các giải pháp, thông qua thực nghiệm, chúng tôi đã tiến hành đánh giá quá trình thực nghiệm, rút kinh nghiệm, tổng kết quá trình thực nghiệm. Từ đó, điều chỉnh phương pháp và cách thức tiến hành thực nghiệm nhằm đem lại hiệu quả thiết thực hơn. Đồng thời, đưa ra các biện pháp cần thiết để có thể triển khai rộng rãi và hiệu quả phương pháp dạy học tích cực này.
Những biện pháp trên đều hướng tới việc góp phần nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) ở khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long.
* Tiểu kết chương 2:
Như vậy, để giờ học âm nhạc với trẻ mẫu giáo lớn thật sự hấp dẫn, đạt được hiệu quả cao thì giáo viên cần có những biện pháp cụ thể và quan trọng nhất là phải vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp đó cùng những kỹ năng thực hành. Căn cứ vào đặc điểm tâm lý đối tượng trẻ từng lứa tuổi, từng nội dung và tình hình thực tiễn của từng nhà trường, địa phương mà vận dụng các phương pháp, kỹ năng sao cho phù hợp.
Trong chương 2, chúng tôi đã mạnh dạn đưa ra những cải tiến, đổi mới phương pháp dạy âm nhạc, bổ sung một số kỹ năng thực hành âm nhạc.
Về phương pháp: Dựa trên những phương pháp truyền thống và phương pháp đặc thù của môn âm nhạc, chúng tôi đã chỉ ra những cách thức sử dụng các phương pháp sao cho hiệu quả trong từng dạng hoạt động âm nhạc: học hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc. Nhất là sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp đó vào bài dạy nhằm mục đích phù hợp với từng dạng hoạt động trên, gây hứng thú cho trẻ, đồng thời khiến hiệu quả giờ học đạt được mức tối đa.
Bên cạnh phương pháp dạy từng dạng hoạt động âm nhạc, một số kỹ năng thực hành âm nhạc cũng được bổ sung như kỹ năng biểu diễn, kỹ năng sử dụng các phương tiện dạy học để hỗ trợ cho phương pháp dạy học hoàn thiện hơn.
Những biện pháp trên nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) ở khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long.
KẾT LUẬN
Đề tài không chỉ nghiên cứu một mảng hoạt động dạy học âm nhạc mà nghiên cứu tất cả các dạng hoạt động âm nhạc, nghiên cứu dạy âm nhạc nói chung cho trẻ mẫu giáo lớn. Đề tài nghiên cứu việc thực trạng dạy âm nhạc của khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, bên cạnh đó cũng tìm hiểu thực trạng dạy âm nhạc của 1 số trường ở địa phương để so sánh, đối chiếu, thâu tóm và rút ra những thực trạng chung, những hạn chế chung của dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn. Từ đó đưa ra những biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế đó. Chúng tôi không những chỉ ra những hạn chế trong phương pháp dạy học âm nhạc mà chúng tôi còn đưa ra những ý kiến riêng về phương pháp dạy âm nhạc, những ứng dụng cụ thể phương pháp đó và bổ sung một số kỹ năng thực hành âm nhạc, phương pháp dạy học tích cực áp dụng cho môn âm nhạc nhằm nâng cao chất lượng dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn ở trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long nói riêng và các trường mầm non nói chung.
Một số kiến nghị
- Đối với khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long:
Thường xuyên tổ chức dự giờ tiết âm nhạc để có những đánh giá, đóng góp, rút kinh nghiệp cần thiết để dạy học âm nhạc cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo lớn nói riêng đạt hiệu quả cao nhất.
Trường nên tổ chức mở các lớp bồi dưỡng nghệ thuật như lớp học đàn organ, lớp học cảm thụ âm nhạc, lớp học múa… để phát triển hơn nữa khả năng của trẻ, góp phần phát triển thẩm mĩ, nghệ thuật của lứa tuổi mẫu giáo.
Các giáo viên cần tự giác tìm tòi, chủ động học tập, rèn luyện để nâng cao kỹ năng thực hành âm nhạc, khả năng âm nhạc của mình. Thường xuyên trau dồi kiến thức, cập nhật thông tin để có những phương pháp dạy học hay, bổ ích, vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học âm nhạc.
- Đối với Sở Giáo dục:
Sở giáo dục, phòng giáo dục cần quan tâm hơn đến giáo dục âm nhạc. Các đơn vị chức năng cần thường xuyên tổ chức những lớp học tập, tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ âm nhạc cho giáo viên ở các lớp thanh nhạc, nhạc cụ, múa, tin học chuyên ngành…
Với những tìm hiểu thực tiễn dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) tại khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long và mong muốn hoạt động dạy âm nhạc hấp dẫn hơn với trẻ, tạo điều kiện hơn nữa cho trẻ chơi mà học, học mà chơi, tăng cường hiệu quả cho việc giáo dục toàn diện cho trẻ, tôi đã nghiên cứu và mạnh dạn đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy hát cho trẻ mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) tại khối mầm non trường thực hành Sư Phạm, đại học Hạ Long